Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
KiS baner

Vol. 53 No. 1 (2009): Off the Beaten Track

Articles and essays

In Search of Polish Visual Sociology

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2009.53.1.7
Submitted: July 26, 2021
Published: March 23, 2009

Abstract

The article aims to sum up the reflections concerning visual culture and the visual aspect of life that have appeared in Polish sociology over the last twenty years as well as to analyse the area associated today with visual sociology. The authors give a short review of the history of Polish visual sociology, indicating at the beginning the most essential scientific and didactic events in this field. Further on, they analyse the ways of understanding the notion “visual sociology” (and its cognate notions). They present the use of photography in anthropology and in social research, and give a critical analysis of the studies and representation of visual culture at the beginning of the 20th century. This leads them to the designation of two scopes of the contemporary notion of visual sociology: a more narrow (methodological) one and a broader one (which they call: “the sociology of visual culture”). In all, this analysis shows the ways in which the term “visual sociology” (and its cognate terms) has been gradually adopted, developed and re-defined in Poland.

References

  1. Adair John, Worth Sol, 1972, Through Navajo Eyes: An Exploration in Film Communication and Anthropology, Indiana University Press, Bloomington.
  2. Bal Mieke, 2006, Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej, tłum. Mariusz Bryl, „Artium Quaestiones”, t. XVII, s. 295–333.
  3. Bateson Gregory, Mead Margaret, 1942, Balinese Character: A Photographic Analysis, New York Academy of Sciences, New York.
  4. Becker Howard S., 1974, Photography and Sociology, „Studies in the Anthropology of Visual Communication”, t. 1, nr 1, s. 3–26.
  5. Belting Hans, 2007, Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, tłum. Mariusz Bryl, Universitas, Kraków.
  6. Benjamin Walter, 1996 [1936], Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej, tłum. Janusz Sikorski, w: Walter Benjamin, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  7. Berger John, Mohr Jean, 1995, Another Way of Telling, Pantheon, New York.
  8. Berman Marshall, 2006, Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu. Rzecz o doświadczaniu nowoczesności, tłum. Marcin Szuster, Universitas, Kraków.
  9. Bloch Ernst, 1985 [1935], Erbschaft dieser Zeit, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
  10. Bourdieu Pierre, 1990 [1965], Photography: A Middle-brow Art, tłum. Shaun Whiteside, Stanford University Press, Stanford.
  11. Bryl Mariusz, 2000, Historia sztuki na przejściu od kontekstowej Funktionsgeschichte ku antropologicznej Bildwissenschaft (casus Hans Belting), „Artium Quaestiones”, t. XI, s. 237–295.
  12. Busza Jerzy, 1981a, Wobec fotografii, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
  13. Busza Jerzy, 1981b, Wobec fotografów, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
  14. Busza Jerzy, 1990, Wobec odbiorców fotografii, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
  15. Certeau Michel de, 2008, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, tłum. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  16. Chaplin Elizabeth, 1994, Sociology and Visual Representation, Routledge, London–New York.
  17. Collier John Jr, 1957, Photography in Anthropology: A Report on Two Experiments, „American Anthropologist”, t. 59, s. 843–859.
  18. Collier John Jr, 1979a, Evaluating Visual Data, w: Jon Wagner (red.), Images of Information: Still Photography in the Social Sciences, Sage, Beverly Hills–London.
  19. Collier John Jr, 1979b, Visual Anthropology, w: J. Wagner (red.), Images of Information: Still Photography in the Social Sciences, Sage, Beverly Hills–London.
  20. Collier John Jr, Collier Malcolm, 1986, Visual Anthropology: Photography as a Research Method, University of New Mexico Press, Albuquerque.
  21. Crilly Nathan, Blackwell Alan F., Clarkson John, 2006, Graphic Elicitation: Using Research Diagrams as Interview Stimuli, „Qualitative Research”, t. 6, s. 341–366.
  22. Czachowski Hubert, 2004, Antropologia obrazu — skąd przybywa i dokąd zmierza? Uwagi na marginesie dwóch książek i wielu obrazów, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  23. Czartoryska Urszula, 1965, Przygody plastyczne fotografii, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
  24. Czartoryska Urszula, 1981a, Eseistyka Rolanda Barthesa o paradoksie i szaleństwie fotografii, „Fotografia”, nr 1, s. 1–3.
  25. Czartoryska Urszula, 1981b, W kręgu teorii Benjamina, „Fotografia”, nr 3–4.
  26. Czartoryska Urszula, 2007, Fotografia — mowa ludzka. Perspektywy historyczne, Słowo/ obraz terytoria, Gdańsk.
  27. Drozdowski Rafał, 2004, Socjologie wizualne i ich dylematy, w: Jerzy Kaczmarek (red), Kadrowanie rzeczywistości. Szkice z socjologii wizualnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  28. Drozdowski Rafał, 2006, Otwarta Baza Danych Wizualnych, w: Jerzy Kaczmarek, Marek Krajewski (red.), Co widać?, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  29. Drozdowski Rafał, 2007, Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  30. Drozdowski Rafał, Krajewski Marek, 2007a, Czego nie widzimy, a co można zobaczyć uważnie się przyglądając (zdjęciom)?, w: Rafał Drozdowski (red.), Końce i początki. Socjologiczne posumowanie, socjologiczne zapowiedzi, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  31. Drozdowski Rafał, Krajewski Marek (red.), 2008, Wyobraźnia społeczna. Horyzonty — źródła — dynamika. Uwarunkowania strategii dostosowawczych współczesnego społeczeństwa polskiego — studium socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  32. Emmison Michael, Smith Philip, 2000, Researching the Visual: Images, Objects, Contexts and Interaction in Social and Cultural Inquiry, Sage, London–Thousand Oaks–New Delhi.
  33. Ferenc Tomasz, 2001, Socjologia obrazu, socjologia fotografii — praktyki badawcze, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 81–99.
  34. Ferenc Tomasz, 2004a, Między koncepcją świadectwa a ideologicznym uwikłaniem fotografii, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
  35. Ferenc Tomasz, 2004b, Fotografia. Dyletanci, amatorzy i artyści, Galeria f5 & Księgarnia fotograficzna, Łódź.
  36. Ferenc Tomasz, 2005, Sztuka fotografowania biedy — komu służą zdjęcia nędzy?, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  37. Ferenc Tomasz, 2006a, Nieprzekładalność naukowego i potocznego dyskursu o fotografii, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2.
  38. Ferenc Tomasz (red.), 2006b, Odwaga patrzenia. Eseje o fotografii, Wydawnictwo Fundacji Edukacji Wizualnej, Łódź.
  39. Ferenc Tomasz, Kowalewicz Kazimierz, 2009, Interpretując fotografię. Śladami Susan Sontag, Galeria f5 & Księgarnia Fotograficzna, Kraków.
  40. Ferenc Tomasz, Makowski Krzysztof (red.), 2005, Przestrzenie fotografii. Antologia tekstów, Galeria f5 & Księgarnia fotograficzna, Łódź.
  41. Ferenc Tomasz, Olechnicki Krzysztof (red.), 2008, Obrazy w sieci. Socjologia i antropologia ikonosfery Internetu.
  42. Ferenc Tomasz, Studzińska Joanna (red.), 2007, Światło i mrok. Eseje o fotografii hiszpańskiej, Wydawnictwo Fundacji Edukacji Wizualnej, Łódź.
  43. Ferenc Tomasz, Sułkowski Bogusław, 2004, Fotografia i telenowela — dwa przykłady konstruowania rzeczywistości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  44. Flusser Vilém, 2004, Ku filozofii fotografii, tłum. Jacek Maniecki, Akademia Sztuk Pięknych, Katowice.
  45. Garztecki Juliusz, 1977, Fotografia rodzinna, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
  46. Garztecki Juliusz, 1981, Zarys dziejów fotografii społecznej, „Fotografia”, nr 2.
  47. Geertz Clifford, 2005, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, tłum. Dorota Wolska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  48. Gell Alfred, 1998, Art and Agency: An Anthropological Theory, Clarendon Press, Oxford.
  49. Goffman Erving, 1979, Gender Advertisements, Harvard University Press, Cambridge.
  50. Grady John, 1998, Towards a quantitative social science, „Visual Studies”, t. 13, nr 1, s. 74–84.
  51. Grady John, 2006, Edward Tufte and the Promise of a Visual Social Science, w: Luc Pauwels (red.), Visual Cultures of Science: Rethinking Representational Practices in Knowledge Building and Science Communication, University Press of New England, Lebanon.
  52. Grady John, 2007, Visual Sociology, w: Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck, 21st Century Sociology: Specialty Fields, Sage, Thousand Oaks.
  53. Grady John, 2009, Badania wizualne na rozdrożu, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 5, nr 2.
  54. Harper Douglas, 1986, Working Knowledge, University of Chicago Press, Chicago.
  55. Harper Douglas, 2005, What’s New Visually?, w: Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln (red.), The Sage Handbook of Qualitative Research (3rd ed.), Sage, Thousand Oaks.
  56. Henny Leonard M., 1986, Trend Report: Theory and Practice of Visual Sociology, „Current Sociology”, t. 34, nr 3.
  57. Herudziński Tomasz, 2006, O sposobach rozumienia socjologii wizualnej, w: Jerzy Kaczmarek, Marek Krajewski (red.), Co widać?, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  58. Horton Donald, Wohl Richard R., 1997, Komunikacja masowa i paraspołeczna interakcja. Uwagi o intymności na odległość, tłum. Artur Piskorz, w: Andrzej Gwóźdź (red.), Pejzaże audiowizualne. Telewizja — wideo — komputer, Universitas, Kraków.
  59. Jakubowska Honorata, Raciniewska Alicja, Rogowski Łukasz (red.), w druku, Patrząc na starość. Kultura wizualna starości.
  60. Kaczmarek Jerzy, 2002, Poznań w fotografii i świadomości swoich mieszkańców, „Przegląd Zachodni”, t. 58, s. 48–60.
  61. Kaczmarek Jerzy (red.), 2004, Kadrowanie rzeczywistości. Szkice z socjologii wizualnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  62. Kaczmarek Jerzy (red.), 2008, Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  63. Kaczmarek Jerzy, Krajewski Marek (red.), 2006, Co widać?, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  64. Knowles Carolina, Sweetman Paul (red.), 2004, Picturing the Social Landscape: Visual Methods and the Sociological Imagination, Routledge, London.
  65. Konecki Krzysztof T., 2005a, Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych, Scholar, Warszawa.
  66. Konecki Krzysztof T., 2005b, Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii
  67. wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 1, nr 1.
  68. Konecki Krzysztof T., 2008, Wizualna Teoria Ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w analizie wizualnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 4, nr 3.
  69. Koseła Krzysztof, 1989, Wywiad z interpretacją fotogramów, w: Antoni Sułek, Anna Wyka (red.), Poza granicami socjologii ankietowej, Instytutu Socjologii UW, Warszawa.
  70. Koseła Krzysztof, 1990, Interpretacja fotografii — krok ku socjologii wizualnej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
  71. Kracauer Siegfried, 1958 [1947], Od Caligariego do Hitlera: z psychologii filmu niemieckiego, tłum. Eugenia Skrzywanowa, Wanda Wertenstein, Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
  72. Krajewski Marek, 1999, Medialna kultura moratorium. Nowoczesność i tradycja w polskich reklamach telewizyjnych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
  73. Krajewski Marek, 2005, Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  74. Krajewski Marek (red.), 2007, Wizualność miasta. Wytwarzanie miejskiej ikonosfery, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  75. Krajewski Marek, 2008, Fotografie jako przedmioty, w: J. Kaczmarek (red.), Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  76. Ligocki Alfred, 1979, Fotograficzne penetracje, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  77. Ligocki Alfred, 1987, Czy istnieje fotografia socjologiczna?, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  78. Magala Sławomir, 1978, Fotografia jako element teatralizacji życia społecznego, „Fotografia”, nr 4.
  79. Magala Sławomir, 1979, Konstrukcja przestrzeni społecznej w fotografii, „Fotografia”, nr 3.
  80. Magala Sławomir, 1982, Fotografia w kulturze współczesnej, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
  81. Magala Sławomir, 2000, Szkoła widzenia, czyli świat w subiektywie aparatu fotograficznego, Biblioteka Formatu, Wrocław.
  82. Michałowska Marianna, 2004, Niepewność przedstawienia, Rabid, Poznań.
  83. Michałowska Marianna, 2005, Z soboty na niedzielę — dokument fotograficzny i portrety życia miejskiego, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
  84. Michałowska Marianna, 2007, Obraz utajony. Szkice o fotografii i pamięci, Galeria f5 & Księgarnia fotograficzna, Łódź.
  85. Michałowska Marianna, 2008, Przestrzeń i pustka. Fotografia jako poszukiwanie tożsamości, w: Monika Kozień-Świca, Marta Miskowiec (red.), Rzeczywistość a dokument, Muzeum Historii Fotografii, Kraków.
  86. Mirzoeff Nicholas (red.), 1998, Visual Culture Reader, Routledge, London–New York.
  87. Mitchell William J. T., 2006, Pokazując widzenie: krytyka kultury wizualnej, tłum. Mariusz Bryl, „Artium Quaestiones”, t. XVII, s. 273–295.
  88. Olechnicki Krzysztof, 1999, Obraz i wizualność w naukach społecznych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
  89. Olechnicki Krzysztof, 2000, Antropologiczne penetracje wizualnych przestrzeni rzeczywistości: fotografia jako narzędzie badawcze, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  90. Olechnicki Krzysztof, 2003a, Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  91. Olechnicki Krzysztof (red.), 2003b, Obrazy w działaniu. Studia z socjologii i antropologii obrazu, Wydawnictwo UMK, Toruń.
  92. Olechnicki Krzysztof, w druku, Pamiętnik z opcją przekazu. Fotoblogi i fotoblogerzy w kulturze konsumpcyjnej.
  93. Olechnicki Krzysztof, Szlendak Tomasz, 2002, Wywiad z użyciem fotografii w metodologii badań socjologicznych i praktyce społecznej, „Ask”, nr 11, s. 7–26.
  94. Pauwels Luc, 2000, Taking the Visual Turn in Research in Scholarly Communication, „Visual Studies”, t. 15, nr 1–2, s. 7–14.
  95. Panek-Sarnowska Barbara, 2005, Socjologiczność fotografii Zofii Rydet, Lubuskie Towarzystwo Fotograficzne, Zielona Góra.
  96. Rose Gillian, 2001, Visual Methodologies. An Introduction to the Interpretation of Visual Materials, Sage, London.
  97. Rouille Andre, 2007, Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną, tłum. Oskar Hedemann, Universitas, Kraków.
  98. Sikora Sławomir, 2004, Fotografia między dokumentem a symbolem, Świat Literacki, Warszawa.
  99. Simmel Georg, 2006, Most i drzwi. Wybór esejów, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  100. Sztompka Piotr, 2006, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  101. Törronen Jukka, 2002, Semiotic Theory on Qualitative Interviewing Using Stimulus Texts, „Qualitative Research”, t. 2, nr 3, s. 343–362.
  102. Urry John, 2007, Spojrzenie turysty, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  103. Wagner Jon, 2004, Constructing Credible Images: Documentary Studies, Social Research, and Visual Studies, „American Behavioral Scientist”, t. 47, nr 12, s. 1477–1506.
  104. Wagner Jon, 2006, Visible materials, visualised theory and images of social research, „Visual Studies”, t. 21, nr 1, s. 55–69.
  105. Zeidler-Janiszewska Anna, 2006, Visual Culture Studies czy antropologicznie zorientowana Bildwissenschaft? O kierunkach zwrotu ikonicznego w naukach o kulturze, „Teksty Drugie”, nr 4.
  106. Ziemilski Andrzej, 1981, Fotografia a warsztat socjologa, „Fotografia”, nr 2.

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.