Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 69 No. 3 (2025)

Review essays

Capitalism and Suffering: On Andrzej Leder's Book, Ekonomia to stan umysłu [Economy is a state of mind]

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.3.11
Submitted: April 4, 2025
Published: September 29, 2025

Abstract

This essay offers a philosophical analysis of the language of economics proposed by Andrzej Leder in the book Ekonomia to stan umysłu [Economy is a state of mind] (2023). It addresses the semantics of economic discourse and its cognitive and ethical consequences. Leder raises questions about the role of economics as a symbolic system that helps people manage excess and constructs a coherent image of the world, thereby granting economic reason dominance over the language of ethical relations. He proposes an original conceptual framework, rooted in Lacanian psychoanalysis, to interpret the causes of the 2008 financial crisis and the development of financial capitalism. The author of this essay undertakes a critical reconstruction of Leder’s central argument, while also pointing to the challenges that critical theory faces today in a world dominated by expert narratives.

References

  • Alliez Èric, Lazzarato Maurizio, 2018, Wars and Capital, tłum. Ames Hodges, The MIT Press, Cambridge MA.
  • Appadurai Arjun, 2005, Inna nowoczesność, tłum. Zbigniew Pucek, Universitas, Kraków.
  • Bataille George, 2002, Część przeklęta oraz ekonomia na miarę wszechświata. Granica użytecznego, tłum. Krzysztof Jarosz, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Baudrillard Jean, 2007, Wymiana symboliczna i śmierć, tłum Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic! Warszawa.
  • Boltanski Luc, Chiapello Ève, 2022, Nowy duch kapitalizmu, tłum. Filip Rogalski, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Bourdieu Pierre, 1991, Language and Symbolic Power, Polity Press, Cambridge.
  • Braidotti Rosi, 2014, Po człowieku, tłum. Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Braudel Fernand, 1992, Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVII wiek. Czas świata, t. 3, tłum. Jan i Jerzy Strzelecki, Jan Kochanowicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  • Caparrós Martin, 2016, Głód, tłum. Maria Szafrańska-Brandt, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  • Chakrabarty Dipesh, 2011, Prowincjonalizacja Europy: myśl postkolonialna i różnica historyczna, tłum. zbiorowe, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Connell Raewyn, 2018, Teoria z globalnego Południa: w stronę ogólnoświatowej nauki o społeczeństwie, tłum. Paweł Tomanek, Nomos, Kraków.
  • Davis Mike, 2022, Późnowiktoriański holokaust: głód, El Niño i tworzenie Trzeciego Świata, tłum. Paweł Szadkowski, Wydawnictwo Glowbook, Sieradz.
  • Han Byung-Chul, 2022, Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, tłum. Robert Pokrzywka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Hirschmann Alfred Otto, 1997, Namiętności i interesy. U intelektualnych źródeł kapitalizmu, tłum. Irena Topińska, Znak, Kraków.
  • Freud Sigmund, 2009, Poza zasadą rozkoszy, tłum. Robert Reszke, w: Sigmund Freud, Psychologia nieświadomości, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Freud Sigmund, 2010, Zarys psychologii, tłum. Marcin Poręba, „Kronos”, nr 1 (12), s. 5–18.
  • Keen Steve, 2017, Ekonomia neoklasyczna: fałszywy paradygmat, tłum. Paweł Kliber, Michał Konopczyński, Wydawnictwo Ekonomiczne Heterodox, Poznań.
  • Klein Naomi, 2009, Doktryna szoku: jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne, tłum. Hanna Jankowska, Katarzyna Makaruk, Muza, Warszawa.
  • Kuźniarz Bartosz, 2022, Król Liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa.
  • Lacan Jacques, 1978, Seminar, Book XI. The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis, tłum. Alain Sheridan, W.W. Norton, New York.
  • Laplanche Jean, Pontalis Jean-Bertrand, 1996, Słownik psychoanalizy, tłum. Ewa Modzelewska, Ewa Wojciechowska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
  • Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja: ćwiczenia z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Leder Andrzej, 2017, Rysa na tafli. Teoria w polu analitycznym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Leder Andrzej, 2023, Ekonomia jest stanem umysłu. Ćwiczenie z semantyki języków ekonomicznych, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Lévinas Emmanuel, 2002, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Luckmann Thomas, 2011, Niewidzialna religia: problem religii we współczesnym społeczeństwie, tłum. Lucjan Bluszcz, Nomos, Kraków.
  • Mazzucato Marianna, 2021, Wartość wszystkiego, tłum. Joanna Bednarek, Wydawnictwo Ekonomiczne Heterodox, Poznań.
  • Mirowski Philip, 1989, More Heat than Light: Economics as Social Physics, Physics as Nature’s Economics, Cambridge University Press, Cambridge–New York.
  • Müller Martin, 2020, W poszukiwaniu Globalnego Wschodu: myślenie między Północą a Południem, tłum. Anna Piekarska, „Praktyka Teoretyczna”, t. 37, nr 2, s. 157–186.
  • Patel Raj, Moore Jason W., 2025, Historia świata w siedmiu tanich rzeczach: przewodnik po kapitalizmie, naturze i przyszłości naszej planety, tłum. Joanna Bednarek, Anna Ostrowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Raworth Kate, 2021, Ekonomia obwarzanka: siedem sposobów myślenia o ekonomii w XXI wieku, tłum. Michał Sutowski, Anna Paszkowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Rousseau Jean-Jacques, 1956, Ekonomia polityczna, tłum. Henryk Elzenberg, w: Jean-Jacques Rousseau, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Saussure Ferdinand de, 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego, tłum. Krystyna Kasprzyk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Saussure Ferdinand de, 2004, Szkice z językoznawstwa ogólnego, tłum. Maria Danielewiczowa, Wydawnictwo Dialog, Warszawa.
  • Simmel Georg, 1997, Filozofia pieniądza, tłum. Andrzej Przyłębski, Wydawnictwo Humaniora, Poznań.
  • Sloterdijk Peter, 2011, Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, tłum. Borys Cymbrowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Vogl Joseph, 2015, Widmo kapitału, tłum. Katarzyna Sosnowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Wallerstein Immanuel, 2007, Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, tłum. Katarzyna Gawlicz, Marcin Starnawski, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
  • Whitehead Alfred N., 1988, Nauka i świat współczesny, tłum. Sławomir Magala, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
  • Zupančič Alenka, 2021, Czym jest seks? tłum. Tomasz Sieczkowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

1 2 3 4 5 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.