Prawa człowieka z perspektywy Azji Południowo-Wschodniej w świetle koncepcji „azjatyckich wartości”

Przemysław Brzuszczak

doi:10.35757/SM.2020.73.1.01

Tom 73 Nr 1 (2020): Polityka klimatyczna: stałość i zmiany

Prawa człowieka

Prawa człowieka z perspektywy Azji Południowo-Wschodniej w świetle koncepcji „azjatyckich wartości”

Przemysław Brzuszczak⁺⁻

PDF

DOI: https://doi.org/10.35757/SM.2020.73.1.01
Przesłane: 23 stycznia 2021
Opublikowane: 30 grudnia 2020

Abstrakt

This article attempts to present the ‘style of cognition’ of human rights typical of Southeast Asia. The debate on ‘cultural nationalism’ intensified in the 1990s, when the arguments for contextualism, coming from this region, were conceptualised. The category of Asian values fuelled many polemic discussions in publications and political fora.
Here, this concept is analysed primarily at the level of cultural criticism. It is accompanied by an overview of the arguments regarding the ‘politicisation’ of the idea of human rights. In this article, the final evaluation of cultural separatism follows the perspective of ‘soft’ universalism or pluralistic universalism.

Bibliografia

Barcikowska-Gruchalska K., Uwarunkowania realizacji koncepcji uniwersalizmu praw człowieka, „Sprawy Międzynarodowe” 2003.
Bell D.A., Democracy in Confucian societies. The challenge of justification, [w:] Towards illiberal democracy in Pacific-Asia, red. D. Brown, K. Jayasuriya, D. M. Jones, St. Martin’s Press, Oxford 1995.
Bieńczyk-Missala A., Międzyrządowa dyskusja na temat uniwersalizmu praw człowieka, [w:] Współczesne problemy praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego. Materiały Warszawsko-Toruńskiego Kolokwium Praw Człowieka i Międzynarodowego Prawa Humanitarnego, red. T. Jasudowicz, M. Balcerzak, J. Kapelańska-Pręgowska, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
Bloom I., Confucian perspectives on the individual and the collectivity, [w:] Religious diversity and human rights, red. J. P. Martin, W. L. Proudfoot, Columbia University Press New York 1996.
Brems E., Human rights: universality and diversity, Martinus Nijhoff Publishers, Hague–Boston–London 2001.
Chan J., A Confucian perspective on human rights for contemporary China, [w:] The East Asian challenge for human rights, red. J. R. Bauer, D. A. Bell, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
Confucianism and human rights, red. T. De Bary, Tu Weiming, Columbia University Press, New York 1998.
De Bary T., Asian values and human rights. A Confucian communitarian perspective, Harvard University Press, Cambridge–London 1998.
Deklaracja Wiedeńska i Program Działania, tłum. C. Piechowiak, [w:] R. Hliwa, red. Deklaracja Wiedeńska i Program Działania Światowej Konferencji Praw Człowieka w Wiedniu. Wiedeń, czerwiec 1993, Fundacja Promocja Praw Człowieka – Badania i Nauczanie, Poznań 1998.
Freeman M., Prawa człowieka, tłum. M. Fronia, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
Fukuyama F., Koniec historii, tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.
Gawlikowski K., Konfucjański model państwa w Chinach, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2009.
Gawlikowski K., Problem praw człowieka z perspektywy azjatyckiej, „Azja – Pacyfik” 1998, nr 1.
Gawlikowski K., Problem „wartości azjatyckich”. Uwagi o koncepcjach Mahathira bin Mohamada, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.
Goh Chok Tong, Singapur – azjatycki fenomen. Rozmowa z premierem Singapuru Goh Chok Tongiem, rozmowę przeprowadził J. Potocki, „Azja – Pacyfik” 2001, nr 4.
Huntington S. P., Trzecia fala demokratyzacji, tłum. A. Dziurdzik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Kosmala-Kozłowska M., Dialog Zachód – Azja Wschodnia w dziedzinie praw człowieka. Wizje i praktyka, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
Kosmala-Kozłowska M., Konfucjanizm a prawa człowieka w Azji Południowo-Wschodniej na przykładzie Wietnamu, [w:] Azja Wschodnia i Azja Południowa w stosunkach międzynarodowych, red. J. Nakonieczna, J. Zajączkowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
Hitchcock D. I., Asian values and the United States. How much conflict?, Institute of International and Strategic Research, Washington D. C. 1994.
Human rights. Cultural and ideological perspectives, red. A. Pollis, P. Schwab, Praeger Publishers, New York 1979.
Ignatieff M., The attack on human rights, „Foreign Affairs” 2001, nr 6.
Jelonek A. W. i in., Wartości azjatyckie jako platforma polityczna i przedmiot badań socjologicznych, „Azja – Pacyfik” 2005, nr 7.
Kuźniar R., Pozimnowojenne dwudziestolecie 1989–2010. Stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.
Kuźniar R., Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
Mahathir bin Mohamad, Malezja a świat zachodni i sąsiedzi, rozmowę przeprowadził J. Potocki, „Azja – Pacyfik” 2002, nr 5.
Mahathir bin Mohamad, Rozważania o wartościach azjatyckich, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.
Mierzejewski D., Między pragmatyzmem a konfucjańską moralnością. Dezideologizacja retoryki chińskiej polityki zagranicznej w okresie reform, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
Mik C., Zbiorowe prawa człowieka. Analiza krytyczna koncepcji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1992.
Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, tłum. S. Kowalski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.
Pollis A., Cultural relativism revisited. Through a state prism, „Human Rights Quarterly” 1996, t. 18, nr 2.
Pollis A., Towards a new universalism, reconstruction and dialogue, „Netherlands Quarterly Human Rights” 1998, t. 16, nr 1.
Rokeach M., Beliefs, attitudes and values. A theory of organization and change, Jossey-Bass, London 1968.
Sławiński S., Rola jednostki w społeczeństwie konfucjańskim, [w:] Uniwersalizm praw człowieka. Idea a rzeczywistość w krajach kultur pozaeuropejskich, red. K. Tomala, Wydawnictwo Naukowe „Askon”, Warszawa 1998.
Stępień M., Konfucjański porządek normatywny. Pomiędzy strukturą a communitas, [w:] Prawo, społeczeństwo, władza, polityka. Księga jubileuszowa profesora Krzysztofa Pałeckiego, red. M. Borucka-Arctowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
Stępień M., Kulturowo zdeterminowane „style poznania” a prawa człowieka. Przypadek Państwa Środka, [w:] Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, red. A. Samonek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Stępień M., Prawa człowieka na tle konfucjańskiego modelu interpretacji świata. Zarys problematyki, [w:] Wartości azjatyckie. Polityka i prawa człowieka, red. J. Marszałek-Kawa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Stępień M., Spór konfucjanistów z legistami. W kręgu chińskiej kultury prawnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
Szynkiewicz S., Nie wstydźmy się relatywizmu, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.
Taylor Ch., A world consensus on human rights?, „Dissent” 1996, summer.
Tokarczyk R. A., Kultura prawna konfucjanizmu, [w:] Chiny w oczach Polaków. Księga jubileuszowa z okazji 60-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Chińską Republiką Ludową, red. J. Włodarski, K. Zaidler, M. Burdelski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.
Tokarczyk R. A., Współczesne kultury prawne, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Tomala K., Chiny a prawa człowieka, „Azja – Pacyfik” 1998, nr 1.
Tomala K., Das chinesische Selbsverständnis und die Frage der Menschenrechte, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1993.
Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, tłum. B. Baran, P. Miziński, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010.
Zajadło J., Społeczność międzynarodowa czy wspólnota międzynarodowa?, „Państwo i Prawo” 2005, nr 9.
Zakaria F., The dustbin of history. Asian values, „Foreign Policy” 2002, nr 6.
Zapaśnik S., Wystąpienie Mahathira bin Mohamada a funkcje sporu o wartości azjatyckie, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

Natalia Szulc, Adam Szymaniak, Komercjalizacja odpowiedzialności w polityce migracyjnej Unii Europejskiej , Sprawy Międzynarodowe: Tom 73 Nr 3 (2020): Westlessness czyli zmierzch Zachodu 2.0?
Kinga Bacewicz, Oligarchia a wybory parlamentarne w Republice Mołdawii w 2019 r. , Sprawy Międzynarodowe: Tom 73 Nr 4 (2020): Oligarchia po transformacji
Marek Cichocki, Od funkcjonalnej do substancjalnej europejskiej tożsamości – zmiana podejścia do roli europejskich wartości , Sprawy Międzynarodowe: Tom 71 Nr 2 (2018): Jak mówić o Unii Europejskiej?
Paweł Kowal, Elżbieta Krzewska, Polska polityka wschodnia – ankieta , Sprawy Międzynarodowe: Tom 71 Nr 3 (2018): Polska w świecie 1918-2018
Kerry Longhurst, Agnieszka Nitza-Makowska, Katarzyna Skiert-Andrzejuk, Nowe podejście do miękkiej siły. Chiny, Rosja i Unia Europejska w Azji Środkowej , Sprawy Międzynarodowe: Tom 72 Nr 3 (2019): Azja: Kultura – Edukacja – Społeczeństwo
Piotr Trąpczyński, Marian Gorynia, Jan Nowak, Radosław Wolniak, Globalizacja w rzeczywistości pocovidowej? , Sprawy Międzynarodowe: Tom 75 Nr 3/4 (2022): Francuska Europa? / Polityka energetyczna a energia przyszłości
Łukasz Jureńczyk, Małe reaktory modułowe w polsko-amerykańskiej współpracy energetycznej , Sprawy Międzynarodowe: Tom 75 Nr 3/4 (2022): Francuska Europa? / Polityka energetyczna a energia przyszłości
Marianna Filipchuk, Współczesny opór ukraińskich kobiet – w rewolucji i na wojnie , Sprawy Międzynarodowe: Tom 76 Nr 2 (2023): Wojna Rosji z Ukrainą: zagadnienia międzynarodowe i wewnętrzne
Tomasz Lachowski, Odpowiedzialność Władimira Putina przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym za zbrodnie popełnione na terytorium Ukrainy , Sprawy Międzynarodowe: Tom 76 Nr 2 (2023): Wojna Rosji z Ukrainą: zagadnienia międzynarodowe i wewnętrzne

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

[1] Barcikowska-Gruchalska K., Uwarunkowania realizacji koncepcji uniwersalizmu praw człowieka, „Sprawy Międzynarodowe” 2003.

[2] Bell D.A., Democracy in Confucian societies. The challenge of justification, [w:] Towards illiberal democracy in Pacific-Asia, red. D. Brown, K. Jayasuriya, D. M. Jones, St. Martin’s Press, Oxford 1995.

[3] Bieńczyk-Missala A., Międzyrządowa dyskusja na temat uniwersalizmu praw człowieka, [w:] Współczesne problemy praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego. Materiały Warszawsko-Toruńskiego Kolokwium Praw Człowieka i Międzynarodowego Prawa Humanitarnego, red. T. Jasudowicz, M. Balcerzak, J. Kapelańska-Pręgowska, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2009.

[4] Bloom I., Confucian perspectives on the individual and the collectivity, [w:] Religious diversity and human rights, red. J. P. Martin, W. L. Proudfoot, Columbia University Press New York 1996.

[5] Brems E., Human rights: universality and diversity, Martinus Nijhoff Publishers, Hague–Boston–London 2001.

[6] Chan J., A Confucian perspective on human rights for contemporary China, [w:] The East Asian challenge for human rights, red. J. R. Bauer, D. A. Bell, Cambridge University Press, Cambridge 1999.

[7] Confucianism and human rights, red. T. De Bary, Tu Weiming, Columbia University Press, New York 1998.

[8] De Bary T., Asian values and human rights. A Confucian communitarian perspective, Harvard University Press, Cambridge–London 1998.

[9] Deklaracja Wiedeńska i Program Działania, tłum. C. Piechowiak, [w:] R. Hliwa, red. Deklaracja Wiedeńska i Program Działania Światowej Konferencji Praw Człowieka w Wiedniu. Wiedeń, czerwiec 1993, Fundacja Promocja Praw Człowieka – Badania i Nauczanie, Poznań 1998.

[10] Freeman M., Prawa człowieka, tłum. M. Fronia, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.

[11] Fukuyama F., Koniec historii, tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.

[12] Gawlikowski K., Konfucjański model państwa w Chinach, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2009.

[13] Gawlikowski K., Problem praw człowieka z perspektywy azjatyckiej, „Azja – Pacyfik” 1998, nr 1.

[14] Gawlikowski K., Problem „wartości azjatyckich”. Uwagi o koncepcjach Mahathira bin Mohamada, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.

[15] Goh Chok Tong, Singapur – azjatycki fenomen. Rozmowa z premierem Singapuru Goh Chok Tongiem, rozmowę przeprowadził J. Potocki, „Azja – Pacyfik” 2001, nr 4.

[16] Huntington S. P., Trzecia fala demokratyzacji, tłum. A. Dziurdzik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

[17] Kosmala-Kozłowska M., Dialog Zachód – Azja Wschodnia w dziedzinie praw człowieka. Wizje i praktyka, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.

[18] Kosmala-Kozłowska M., Konfucjanizm a prawa człowieka w Azji Południowo-Wschodniej na przykładzie Wietnamu, [w:] Azja Wschodnia i Azja Południowa w stosunkach międzynarodowych, red. J. Nakonieczna, J. Zajączkowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.

[19] Hitchcock D. I., Asian values and the United States. How much conflict?, Institute of International and Strategic Research, Washington D. C. 1994.

[20] Human rights. Cultural and ideological perspectives, red. A. Pollis, P. Schwab, Praeger Publishers, New York 1979.

[21] Ignatieff M., The attack on human rights, „Foreign Affairs” 2001, nr 6.

[22] Jelonek A. W. i in., Wartości azjatyckie jako platforma polityczna i przedmiot badań socjologicznych, „Azja – Pacyfik” 2005, nr 7.

[23] Kuźniar R., Pozimnowojenne dwudziestolecie 1989–2010. Stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.

[24] Kuźniar R., Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

[25] Mahathir bin Mohamad, Malezja a świat zachodni i sąsiedzi, rozmowę przeprowadził J. Potocki, „Azja – Pacyfik” 2002, nr 5.

[26] Mahathir bin Mohamad, Rozważania o wartościach azjatyckich, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.

[27] Mierzejewski D., Między pragmatyzmem a konfucjańską moralnością. Dezideologizacja retoryki chińskiej polityki zagranicznej w okresie reform, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.

[28] Mik C., Zbiorowe prawa człowieka. Analiza krytyczna koncepcji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1992.

[29] Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, tłum. S. Kowalski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.

[30] Pollis A., Cultural relativism revisited. Through a state prism, „Human Rights Quarterly” 1996, t. 18, nr 2.

[31] Pollis A., Towards a new universalism, reconstruction and dialogue, „Netherlands Quarterly Human Rights” 1998, t. 16, nr 1.

[32] Rokeach M., Beliefs, attitudes and values. A theory of organization and change, Jossey-Bass, London 1968.

[33] Sławiński S., Rola jednostki w społeczeństwie konfucjańskim, [w:] Uniwersalizm praw człowieka. Idea a rzeczywistość w krajach kultur pozaeuropejskich, red. K. Tomala, Wydawnictwo Naukowe „Askon”, Warszawa 1998.

[34] Stępień M., Konfucjański porządek normatywny. Pomiędzy strukturą a communitas, [w:] Prawo, społeczeństwo, władza, polityka. Księga jubileuszowa profesora Krzysztofa Pałeckiego, red. M. Borucka-Arctowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.

[35] Stępień M., Kulturowo zdeterminowane „style poznania” a prawa człowieka. Przypadek Państwa Środka, [w:] Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, red. A. Samonek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

[36] Stępień M., Prawa człowieka na tle konfucjańskiego modelu interpretacji świata. Zarys problematyki, [w:] Wartości azjatyckie. Polityka i prawa człowieka, red. J. Marszałek-Kawa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.

[37] Stępień M., Spór konfucjanistów z legistami. W kręgu chińskiej kultury prawnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

[38] Szynkiewicz S., Nie wstydźmy się relatywizmu, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.

[39] Taylor Ch., A world consensus on human rights?, „Dissent” 1996, summer.

[40] Tokarczyk R. A., Kultura prawna konfucjanizmu, [w:] Chiny w oczach Polaków. Księga jubileuszowa z okazji 60-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Chińską Republiką Ludową, red. J. Włodarski, K. Zaidler, M. Burdelski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.

[41] Tokarczyk R. A., Współczesne kultury prawne, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.

[42] Tomala K., Chiny a prawa człowieka, „Azja – Pacyfik” 1998, nr 1.

[43] Tomala K., Das chinesische Selbsverständnis und die Frage der Menschenrechte, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1993.

[44] Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, tłum. B. Baran, P. Miziński, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010.

[45] Zajadło J., Społeczność międzynarodowa czy wspólnota międzynarodowa?, „Państwo i Prawo” 2005, nr 9.

[46] Zakaria F., The dustbin of history. Asian values, „Foreign Policy” 2002, nr 6.

[47] Zapaśnik S., Wystąpienie Mahathira bin Mohamada a funkcje sporu o wartości azjatyckie, „Azja – Pacyfik” 1999, nr 2.