Wyzwania związane z finansowaniem wydatków na obronę przez europejskie państwa NATO

Abstrakt

W obliczu stworzonych przez Rosję poważnych zagrożeń dla stabilności i pokoju w Europie oraz w sytuacji niepewności co do przyszłego zaangażowania Stanów Zjednoczonych w ramach NATO, należące do Paktu państwa europejskie stanęły przed  koniecznością jednoczesnego wzmacniania własnych zdolności obronnych i zwiększania wsparcia wojskowego dla Ukrainy. Celem artykułu jest analiza oraz ocena czynników i mechanizmów mających wpływ na finansowanie wydatków na obronę realizowanych przez europejskie państwa NATO, w szczególności te należące do Unii Europejskiej. Tzw. era pokojowej dywidendy, trwająca przez ponad trzydzieści lat od zakończenia zimnej wojny, przyczyniła się do poważnego niedoinwestowania europejskiego sektora zbrojeniowego. Zawarta w artykule analiza prowadzi do wniosku, że finansowanie znacznych wydatków obronnych wymaga podejmowania przez rządy trudnych społecznie decyzji  dotyczących skierowania do tego sektora odpowiedniej części wydatków publicznych. W procesie zwiększania zdolności obronnych europejskich państw NATO istotną rolę do odegrania ma Unia Europejska poprzez finansowane wspólnych inicjatyw obronnych z budżetu ogólnego oraz źródeł pozabudżetowych.