Antygona Hegla i nowoczesny podmiot kobiecy
Abstrakt
The article contains an analysis of Georg Wilhelm Friedrich Hegel’s interpretation of Antigone by Sophocles contained in The Phenomenology of Spirit. The philosopher develops his concept of a tragic conflict occurring in the world of the Greek antiquity – a conflict between man’s law (a state representing generality) and underground law (a family representing individuality). The laws are embodied by Kreon and Antigone, respectively. Hegel’s interpretation indicates the privileged position of Antigone. The author argues that the heroine of the tragedy is the anticipation of modern subjectivity: Antigone is killed because there is no place for an acting woman in ancient ethics. Hegel’s fascination with Antigone as a manifestation of feminine subjectivity therefore undermines stereotypical allegations about the philosopher’s sexism and patriarchalism.
Słowa kluczowe
Georg Wilhelm Friedrich Hegel; kobieta; nowoczesność; Antygona; dialektyka; płeć
Bibliografia
Butler J., Żądanie Antygony. Rodzina między życiem i śmiercią, przeł. M. Sugiera, M. Borowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
Derrida J., Glas, przeł. J.P. Leavey Jr., R. Rand, Lincoln 1986, s. 141–151.
Hass A., On Threat, w: Hegel(’s) Today, „Crisis & Critique” 2017, t. 4, nr 1, s. 127.
Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, t. 2, przeł. A. Landman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 12.
Hegel G.W.F., O naukowych sposobach rozważania prawa naturalnego, jego miejscu w filozofii praktycznej oraz relacji do pozytywnych nauk o prawie, przeł. M. Poręba, w: G.W.F. Hegel, Ustrój Niemiec i inne pisma polityczne, przeł. A. Ochocki, M. Poręba, wstęp A. Ochocki, Fundacja Aletheia, Warszawa 1994, s. 76–77.
Hegel G.W.F., Wykłady o estetyce, t. 3, przeł. J. Grabowski, A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967, s. 656.
Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów, t. 2, przeł. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, s. 49–58.
Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii religii, t. 2, przeł. Ś.F. Nowicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 139.
Hegel G.W.F., Wykłady z historii filozofii, t. 1, przeł. Ś.F. Nowicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013, s. 619.
Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, przeł. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969, s. 179.
Kojève A., Wstęp do wykładów o Heglu, przeł. Ś.F. Nowicki, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999, s. 126.
Lukács G., Młody Hegel. O powiązaniach dialektyki z ekonomią, przeł. i wstęp M.J. Siemek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, s. 33–177.
Majewska E., Rodzina i pokrewieństwo w Heglowskiej koncepcji etyczności. Paradoksy Antygony, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2007, nr 1 (16), s. 242.
Malabou C., The Future of Hegel. Plasticity, Temporality, Dialectics, przeł. L. During, Routledge, New York 2004.
Pinkard T.P., Hegel. A Biography, Cambridge University Press, Cambridge 2000, s. 317–318.
Sofokles, Antygona, przeł. K. Morawski, w. 427–428, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/antygona.html [dostęp: luty 2018].
Speight A., Hegel. Literature and the Problem of Agency, Cambridge University Press, Cambridge 2004, s. 42–68.
Žižek S., Metastazy rozkoszy. Sześć esejów o kobietach i przyczynowości, przeł. M.J. Mosakowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 218.
Instytut Studiów Politycznych PAN Polska
https://orcid.org/0000-0003-3168-9915
Asystent w Zakładzie Filozofii Polityki Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą filozofii społecznej Georga Wilhelma Friedricha Hegla.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
