Ceramika z Bolesławca — dziedzictwo w tranzycie
Abstrakt
This article analyses the phenomenon of stenciled ceramics from Bolesławiec, a city in Lower Silesia, which was annexed to Poland after the Second World War. On the basis of theories from the field of cultural heritage, memory studies, and economics, the authors trace the discrepancy between the modern view of these ceramics and their social and historical biography. As a result, they propose the use of two new terms, “heritage with multiple heirs” and the “economy of (non)memory,” which would help people to understand this multidimensional phenomenon and would encompass the appropriation of cultural heritage, the negotiation of its meanings, and the role of cultural heritage in a neoliberal economy.
Słowa kluczowe
dziedzictwo kulturowe; Dolny Śląsk; ekonomia (nie)pamięci; dziedzictwo wielu dziedziców; ceramika bolesławiecka; dziedzictwo w tranzycie
Bibliografia
Baniecki Adam, 2006, Ludność niemiecka w powiecie i mieście Bolesławiec w latach 1945–1949, w: Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold (red.), Trudne dziedzictwo. Tradycje dawnych i obecnych mieszkańców Dolnego Śląska, Atut–Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław, s. 40–59.
Bober-Tubaj Anna, Moniatowicz Janusz, 2014, Vademecum ceramiki bolesławieckiej / A Handbook of Boleslawiec Ceramics, Moniatowicz Foto Studio, Bolesławiec.
Comaroff Jean, Comaroff John L., 2011, Etniczność sp. z o.o., tłum. Wojciech Usakiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Demshuk Andrew, 2012, Reinscribing Schlesien as Śląsk: Memory and Mythology in a Postwar German-Polish Borderland, „History and Memory”, t. 24(1), s. 39–86.
Ekonomia…, 2010, Ekonomia kultury. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Górecki Bogdan, 2000, Bolesławiecka „Ceramika Artystyczna” 1950–2000, Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego „Ceramika Artystyczna”, Bolesławiec.
Halbwachs Maurice, 2008, Społeczne ramy pamięci, tłum. Marcin Król, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hirszowicz Maria, Neyman Elżbieta, 2001, Społeczne ramy niepamięci, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3–4, s. 23–48.
Kordjak Joanna, 2016, Polska — kraj folkloru?, w: Joanna Kordjak (red.), Polska — kraj folkloru?, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa, s. 11–24.
Korduba Piotr, 2013, Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa.
Price Jon, 2005, Orphan Heritage: Issues in Managing the Heritage of the Great War in Northern France and Belgium, „Journal of Conflict Archaeology”, t. 1(1), s. 181–196.
Rejwerska Barbara 2011, „Ocalić od zapomnienia”. O Tadeuszu Szafranie (1886–1955), „Rocznik Bolesławiecki”, t. 3, s. 8–11.
Schöne Sally, 2004, Zeichensaal, Labour und Werkstatt. Keramische Fachschulen in Deutschland zwischen Kaiserreich und Zweitem Weltkrieg, Verlag Janos Stenovics, Halle.
Sendyka Roma, 2018, Caduca, or es(cheat)ed heritage, „Trances” (http://www.traces.polimi.it/2018/07/26/caduca-or-escheated-heritage).
Siewior Kinga, 2019, Wielkie poruszenie. Pojałtańskie narracje migracyjne w kulturze polskiej, Instytut Badań Literackich PAN, Kraków.
Spindler Konrad, 2004, Bunzlau Keramik im Germanischen Nationalmuseum, Verlag des Germanischen Nationalmuseums, Nürnberg.
Starzewska Maria, Wolanin Teresa, 1995, Artystyczna kamionka bolesławiecka: katalog zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław.
Throsby David, 2010, Ekonomia i kultura, tłum. Olga Siara, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Thum Gregor, 2007, Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, „Via Nova”, Wrocław.
Zborowska Agata, 2019, Życie rzeczy w powojennej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Ziębińska-Witek Anna, 2014, Muzea historyczne w XXI wieku. Transformacja czy trwanie, „Kultura Współczesna”, nr 4, s. 106–123.
Żak Katarzyna, 2007, Między tradycją a nowoczesnością. „Ceramika Artystyczna” Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego w Bolesławcu, Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego w Bolesławcu „Ceramika Artystyczna”, Bolesławiec.
Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta, Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0001-8919-4347
Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Polska
https://orcid.org/0000-0001-5498-4621
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
