Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 69 Nr 1 (2025): Socjologia dzieci i dzieciństwa

Artykuły i rozprawy

Menedżerowanie zdrowiem rodziny: Praca opiekuńcza i organizacyjna kobiet jako problem badawczy

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.1.6
Przesłane: 14 kwietnia 2024
Opublikowane: 21 marca 2025

Abstrakt

Proponowany artykuł dotyczy prac opiekuńczych i zadań organizacyjnych, których realizacji podejmują się kobiety w związku ze zdrowiem członków swoich  rodzin. Jego podstawowym celem jest przedstawienie roboczej definicji pojęcia menedżerowania zdrowiem rodziny i zarysowanie dlań pola badawczego, a także omówienie części dostępnych danych związanych z procesem menedżerowania. Wskazujemy również podstawowe luki w zakresie prowadzonych badań oraz formułujemy najpilniejsze postulaty badawcze dla wyznaczonego obszaru.
Tekst odnosi się również do systemowych i kulturowych uwarunkowań procesu menedżerowania odwołując się z jednej strony do problemów w obrębie systemu opieki zdrowotnej w Polsce, a z drugiej strony do szerszych trendów współczesnej kultury – (bio)obywatelstwa czy indywidualizacji odpowiedzialności za zdrowie. Wskazujemy także na wyzwania związane z przemianami społecznych ról kobiet i mężczyzn oraz sprzeczności, które pojawiają się w polu ich realizacji. Obraz praktyki menedżerowania zdrowiem w polskich rodzinach przedstawiony został w oparciu o analizę dostępnych danych zastanych.
We wnioskach akcentujemy przede wszystkim konieczność pełniejszego opisu mechanizmów stojących za nierównym podziałem pracy i obowiązków związanych z menedżerowaniem zdrowiem rodziny. Zwracamy również uwagę na koszty, jakie kobiety ponoszą w związku z podejmowaniem się tego rodzaju obowiązków. Postulujemy prowadzenie badań pozwalających na gromadzenie wiedzy o realnym przebiegu procesu menedżerowania zdrowiem rodziny. Podkreślamy znaczenie gromadzenia danych różnego typu uwzględniających zróżnicowanie społeczne polskiego społeczeństwa dla efektywnego projektowania polityk publicznych w przyszłości. 

Bibliografia

  • Aksamit Diana, 2019, Kobiety-matki o macierzyństwie. Socjopedagogiczne studium narracji matek dorosłych osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa.
  • Bielecka Katarzyna, 2023, Co ma wspólnego krokomierz z neoliberalizmem? Czyli o splocie healthismu i polityki neoliberalnej, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 83–104 (https://doi.org/10.26485/PS/2023/72.2/5).
  • Binder Piotr, 2022, Praca zdalna w czasie pandemii i jej implikacje dla rodzin z dziećmi — badanie jakościowe, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 1, s. 82–110 (https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.1.05).
  • Budrowska Bogusława, 2000, Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo Funna, Wrocław.
  • Buler Marta, Pustułka Paula, 2020, Dwa pokolenia Polek o praktykach rodzinnych. Między ciągłością a zmianą, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 33–53 (https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.2/2).
  • Charkiewicz Ewa, Zachorowska-Mazurkiewicz Anna (red.), 2009, Gender i ekonomia opieki, Fundacja Tomka Byry Ekologia i Sztuka, Warszawa.
  • Ciaputa Ewelina (red.), Kowalska Beata, Krzaklewska Ewa, Ratecka Anna, Slany Krystyna, Tobiasz-Adamczyk Beata, Warat Marta, Woźniak Barbara, 2016, Równość płci i jakość życia. Raport z badań sondażowych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków (https://geq.socjologia.uj.edu.pl/documents/32447484/35419405/RaportGEQ.pdf/8890f753-4ec8-46a8-b165-12bf0497e2e7 [dostęp: 28.02.2024]).
  • Federicci Silvia, 2020, Revolution at Point Zero: Housework, Reproduction, and Feminist Struggle, PM Press, Oakland.
  • Fraser Nancy, 2014, Drogi feminizmu: od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu, tłum. Agnieszka Weseli, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Gawlina Zofia, 2003, Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 15, s. 33–45.
  • hooks bell, 2022, Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum, tłum. Ewa Majewska, Ewa Klekot, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Kiełczewska Aneta, Kukołowicz Paula, Wincewicz Agnieszka, 2022, Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
  • Klimczak Jolanta, Wódz Kazimiera, 2020, Genderowa perspektywa w polityce społecznej i w pracy socjalnej. Próba rekonstrukcji głównych założeń i ich implikacji dla praktyki, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 9–31 (https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.2/1).
  • Klimczuk Andrzej, 2017, Generacja sandwicz (Sandwich Generation), w: Adam Alfred Zych (red.), Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, tom 1, Thesaurus Silesiae, Katowice, s. 485–487.
  • Korolczuk Elżbieta, 2019, Matki i córki we współczesnej Polsce, Universitas, Kraków.
  • Lalonde Marc, 1974, A New Perspective on the Health of Canadians, Department of Supply and Services Canada, Ottawa (http://www.phac-aspc.gc.ca/ph-sp/pdf/perspect-eng.pdf).
  • Lewicka Monika, 2021, Matka Polka Pandemiczna — życie codzienne współczesnych matek w czasie pandemii, „Wychowanie w Rodzinie”, nr 1, s. 13–24 (https://doi.org/10.34616/wwr.2021.1.013.024).
  • Malinowska Ewa, Dzwonkowska-Godula Krystyna, Garncarek Emilia, Czernecka Julita, Brzezińska Joanna, 2016, Kulturowe uwarunkowania postaw kobiet i mężczyzn w różnym wieku wobec swego wyglądu i zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Mollborn Stefanie, Rigles Bethany, Pace Jennifer A., 2020, “Healthier Than Just Healthy”: Families Transmitting Health as Cultural Capital, „Social Problems” t. 68(3), s. 574–590 (https://doi.org/10.1093/socpro/spaa015).
  • Palska Hanna, 2002, Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  • Perek-Białas Jolanta, 2011, Urynkowienie usług opiekuńczych dla osób starszych w Polsce — możliwości i ograniczenia, w: Mariola Racław (red.), Publiczna troska, prywatna opieka. Społeczności lokalne wobec osób starszych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 57–87.
  • Piłat Aleksandra, 2016, Rodzinni opiekunowie osób starszych, „Zeszyty Pracy Socjalnej”, nr 1, s. 23–33 (https://doi.org/10.4467/24496138PS.16.003.6004).
  • Połeć Marta, 2019, Praca opiekuńcza kobiet. Kobieta jako organizatorka życia rodzinnego, w: Ewa Bogacz-Wojtanowska, Monika Kostera (red.), Siłaczki, szefowe, społeczniczki: Polki, organizatorki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 197–208.
  • Schneider-Kamp Anna, 2021, Health Capital: Toward a Conceptual Framework for Understanding the Construction of Individual Health, „Sociological Theory & Health”, t. 19(3), s. 205–219 (https://doi.org/10.1057/s41285-020-00145-x).
  • Semków Jerzy, 2021, Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera — perspektywa opiekunów, „Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej”, nr 2, s. 34–50.
  • Siciński Andrzej (red.), 1978, Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Sikorska Małgorzata, 2019, Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce — rekonstrukcja codzienności, Scholar, Warszawa.
  • Slany Krystyna, Ratecka Anna, 2018, Równość płci w rodzinach — praktyki, ekonomia, jakość życia, w: Ewa Krzaklewska (red.), Co nam daje równość? Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 93–116.
  • Szatur-Jaworska Barbara, 2021, Sytuacja rodzinna i więzi rodzinne, w: Piotr Błędowski, Tomasz Grodzicki, Małgorzata Mossakowska, Tomasz Zdrojewski (red.), PolSenior2 — Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk, s. 865–885.
  • Szluz Beata, 2021, „Przez zamknięte okno ganku”. Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera w biografiach opiekunów rodzinnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
  • Taranowicz Iwona, 2001, Rola rodziny w opiece nad człowiekiem przewlekle chorym, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 13, s. 209–228.
  • Titkow Anna, Duch-Krzystoszek Danuta, Budrowska Bogusława, 2004, Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  • Tobiasz-Adamczyk Beata, Florek Marzena, Luśtyk Michalina, 2022, Współczesne dylematy związane z podjęciem się roli opiekuna rodzinnego starszej osoby, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2 s. 35–62 (https://doi.org/10.26485/PS/2022/71.2/2).
  • Wysocki Mirosław J., Miller Maria, 2003, Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i Nowe Zdrowie Publiczne, „Przegląd Epidemiologiczny”, nr 3, s. 505–512.
  • Zachorowska-Mazurkiewicz Anna, 2010, Kryzys opieki — jego przyczyny oraz propozycje sposobów przezwyciężania, w: Aleksander Noworól (red.), Jakość życia a procesy zarządzania rozwojem i funkcjonowaniem organizacji publicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 295–310.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.