Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 69 Nr 1 (2025): Socjologia dzieci i dzieciństwa

Artykuły i rozprawy

Dzieci i badaczka (na) ulicy: Interwencyjne badania aktywistyczne w świetle radykalnej etnografii miejskiej w nurcie childhood studies — refleksje metodologiczno-etyczne

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.1.1
Przesłane: 12 lipca 2024
Opublikowane: 21 marca 2025

Abstrakt

Celem artykułu jest próba zaprezentowania wybranych problemów związanych realizacją badań terenowych w wyjątkowo wymagającym terenie, jakim jest ulica. Trudności komplikuje fakt zaangażowania w badania dzieci- tubylców ulicy i przy ich aktywnym, partycypacyjnym udziale w rekonstruowanie wiedzy o tym, kim jest dziecko (na) ulicy w Polsce. W tekście prezentuję doświadczenia własne z pogłębionych badań terenowych, realizowanych w świetle etnografii radykalnej w nurtach urban studies i childhood studies. 

Bibliografia

  • Amsterdamski Stefan, 1999, Nauka. Technika. Etyka, w: Ewa Nowicka, Mirosław Chałubiński (red.), Idee a urządzanie świata społecznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • ARISE [Appropriate Resources For Improving Steet Children’s Environment Project], 1999, A Review of Existing Services Relating to Street Children (Dhaka City), Ministry of Social Welfare, Dhaka, Bangladesh.
  • Black Maggie, 1993, Street and Working Children: Global Seminar Report, UNICEF Innocenti Center.
  • Blumer Herbert, 2007, Interakcjonizm symboliczny: perspektywa i metoda, tłum Grażyna Woroniecka, Nomos, Kraków.
  • Borowska Agata, 2023, Proces badawczy w krytyczno-partycypacyjno-edukacyjnych badaniach w działaniu — rekonesans i dynamiczne cykle działaniowe, „Horyzonty Wychowania”, t. 22, nr 61, s. 149–159.
  • Bunio-Mroczek Paulina, 2021, Badania skoncentrowane na dzieciach, badania z udziałem dzieci, dzieci jako badacze. Etyczne i metodologiczne aspekty badań prowadzonych w nurcie nowej socjologii dzieci i dzieciństwa, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 4, s. 6–26.
  • Cieślikowska-Ryczko Angelika, 2023, Dorosłe dzieci więźniów. Analiza doświadczeń biograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Chomczyński Piotr, 2006, Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta, „Przegląd Socjologii Jakościowej, nr 1, s. 68–87.
  • Chomczyński Piotr, 2021, „W Tepito masz dwie opcje: zginąć na ulicy lub trafić do więzienia”. Trajektoria kolektywna w badaniach przestępczości zorganizowanej w Meksyku, „Archiwum Kryminologii”, t. 43, nr 2, s. 7–37.
  • Comfort Megan L., 2003, In the Tube at San Quentin: The “Secondary Prisonization” of Women Visiting Immates, „Journal of Contemporary Etnography”, t. 32 (1), s. 77–107.
  • Comfort Megan L., 2009, Doing Time Together: Love and Family in the Shadow of the Prison, University of Chicago Press, Chicago.
  • Creswell John W., 2013, Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, tłum. Joanna Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Cunningham Alison, Baker Linda, 2003, Waiting for Mummy: Giving a Voice to the Hidden Victims of Imprisonment, Centre for Children and Families in the Justice Systems, London.
  • Dąbrowski Kazimierz, 2007, Ogniska „Dziadka” Lisieckiego, Wydawnictwo Digipol, Warszawa.
  • Domański Henryk, 2002, Ubóstwo w społeczeństwach postkomunistycznych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
  • Duff R.A., 2001, Punishment, Communication and Community, Oxford University Press Oxford.
  • Dzierzyńska-Breś Sonia, 2016, Sytuacja społeczna rodzin osób pozbawionych wolności, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
  • Dzierzyńska-Breś Sonia, 2017, „Niewidzialne dzieci” — o sytuacji społecznej dzieci osób pozbawionych wolności, „Resocjalizacja Polska”, nr 14, s. 137–150.
  • Ejsmont Marek, Kosmalska Beata, Mendel Maria (red.), Obraz, przestrzeń, popkultura. Inspiracje badawcze w polu pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Farrington David P., Barnes Geoffrey C., Lambert Sandra, 1996, The Concentration of Offending in Families, „Legal and Criminological Psychology”, t. 1(1), s. 47–63.
  • Ferenc Tomasz, 2001, Socjologia obrazu, socjologia fotografii — praktyki badawcze, „Przegląd Socjologiczny”, t. 50, nr 2.
  • Ferenc Tomasz, 2009, Sztuka fotografowania biedy — komu służą zdjęcia nędzy?, w: Marek Ejsmont, Beata Kosmalska, Maria Mendel (red.), Obraz, przestrzeń, popkultura. Inspiracje badawcze w polu pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Kraków.
  • Ferguson Kristin M., 2012, Children in And of the Street, w: Handbook of International Social Work: Human Rights, Development and Global Profession, Lynne M. Healy, Rosemary J. Link (red.), Oxford University Press, New York, s. 160–165.
  • Frankfort-Nachmias Chava, Nachmias David, 2001, Metody badawcze w naukach społecznych, tłum. Elżbieta Hornowska, Zyska i S-ka, Poznań.
  • Giroux Henry A., 2004, Public Pedagogy and the Politics of Neo-Liberalism: Making the Political More Pedagogical, „Policy Futures in Education”, t. 2 (3–4), s. 494–503.
  • Goffman Erving, 1981, Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak, Państowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  • Goffman Erving, 2007, Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum, Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
  • Goffman Erving, 2011, Relacje w przestrzeni publicznej. Mikrostudia porządku publicznego, tłum. Olga Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Gomes da Costa Antonio Carlos, 1997, Niños y niñas de la calle: vida, passión y muerte, UNICEF Argentina.
  • Gordon Liz, 2009, Invisible Children: First year research report “A study of the children of prisoners”, Pillars, New Zeland.
  • Gulczyńska Anita, 2013, „Chłopaki z dzielnicy”. Studium społeczno-pedagogiczne z perspektywy interakcyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Gulczyńska Anita, Granosik Mariusz, 2022, Małe rewitalizacje podwórek. Społeczno-pedagogiczne badania-działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Hai Abdul, 2014, Problems Faced by the Street Children: A Study on Some Selected Places in Dhaka City, Bangladesh, „International Journal of Scientific & Technology Research”, t. 3(10), s. 45–56.
  • Hammersley Martyn, 2020, The Radicalism of Ethnomethodology: As Assessement of Sources and Principles, Manchester University Press, Manchester.
  • Hecht Tobias, 1998, At Home in the Street: Street Children of Northeast Brazil, Cambridge University Press, New York.
  • Hickey Andrew, 2010, When the Street Become a Pedagogue, w: Jennifer A. Sandlin, Brian D. Schultz, Jake Burdick (red.), Handbook of Public Pedagogy, Routledge, New York.
  • Homicki Bogusław, 2011, Kazimierz Lisiecki „Dziadek”. Opowieść o naczelnym dziecku ulicy i jego ferajnie, Stowarzyszenie Wychowanków i Przyjaciół Kazimierza Lisieckiego-Dziadka „Przywrócić Dzieciństwo”, Warszawa.
  • Homicki Bogusław, 2018, Ogniskowcy „Dziadka” Lisieckiego, Stowarzyszenie Wychowanków i Przyjaciół Kazimierza Lisieckiego-Dziadka „Przywrócić Dzieciństwo”, Warszawa.
  • Kamiński Aleksander, 1961, Wstęp. Zakres i podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej, w: Helena Radlińska, Pedagogika społeczna, Ossolineum, Wrocław, s. XX–XLIV.
  • Kamiński Aleksander, 1980a, Teoria pracy socjalnej a pedagogika społeczna, „Biuletyn Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej”, t. 19, nr 2–3, s. 104–110.
  • Kamiński Aleksander, 1980b, Funcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Kemmis Stephen, Wilkinson Mervyn, 1998, Participatory Action Research and the Study of Practice, w: Bill Atweh, Stephen Kammis, Patricia Weeks (red.), Action Research in Practice: Parnerships for Social Justice in Education, Routledge, London, s. 21–36.
  • Konieczny-Pizoń Kinga, 2020, Mobilna szkoła w procesie wychowania i kształcenia dzieci z układu ryzyka, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 39, z. 3, s. 41–56.
  • Kuchta J., 1936, Dziecko włóczęga, Nakładem Księgarni Towarzystwa Szkoły Ludowej, Lwów.
  • Kuczkowski Marcin, 2003, Przemoc w polskim hip-hopie, na przykładzie płyty „Skandal” zespołu Molesta, „Przegląd Socjologiczny”, t. 52, nr 1, s. 105–134.
  • Leszczyński Robert, 1998, Manifest blokersów, „Gazeta Wyborcza”, 2 września.
  • Maciejewski Radosław, 2004, Hip-hop czyli rewolucja jest blisko?, „Kultura Współczesna”, nr 3, s. 176–189.
  • Maliszewski Krzysztof, 2022, Heleny Radlińskiej „niewidzialne środowisko” — współczesny potencjał kategorii, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, nr 2, s. 54–72.
  • McTaggard Robin, 1994, Participatory Action Research: Issues in Theory and Practice, „Educational Action Research”, t. 2(3), s. 313–337.
  • Maxwell Tom, 2003, Action Research for Bhutan? (https://www.researchgate.net/publication/279948945 Action Research for Bhutan).
  • Mendel Marta, 2006, Pedagogika miejsca, Wydawnictwo Naukowej Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Edukacji TWP, Wrocław.
  • Mendel Marta, 2007, Społeczeństwo i rytułał. Heterotopie bezdomności, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Mendel Maria, 2016, Miasto pedagogiczne. Słowo od redaktorki, „Studia Pedagogiczne”, t. 69, s. 9–25.
  • Michel Małgorzata, 2015, Społeczne usytuowanie pedagoga resocjalizacyjnego w terenowych badaniach jakościowych. Dylematy metodologiczne i etyczne badacza w „trudnym terenie”, „Resocjalizacja Polska”, nr 10, s. 165–179.
  • Michel Małgorzata, 2016, Gry uliczne w wykluczenie społeczne w przestrzeni miejskiej. Perspektywa resocjalizacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Michel Małgorzata, 2018, Etnometodologie przestrzeni wykluczonych. Kategoria ulicy w kontekście studiów miejskich na gruncie pedagogiki, „Jakościowe Badania Pedagogiczne”, t. 3, nr 1, s. 26–50.
  • Michel Małgorzata, 2019, Światy dziecięce i młodzieżowe — życie w zaklętych rewirach polskich miast, w: Krystyna Szafraniec (red.), Młodzi 2018. Cywilizacyjne wyzwania, edukacyjne konieczności, A Propos Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak, Warszawa.
  • Michel Małgorzata (oprac.), 2022, S.O.S. Wsparcie organizacji streetworkerskich. Raport z badań, Federacja Organizacji Streetworkerskich na Rzecz Dzieci i Młodzieży — FOS.
  • Mueller Robin Alison, 2019, Episodic Narrative Interview: Capturing Stories of Experience with a Methods Fusion, „International Journal of Qualitative Methods”, t. 18 (https://doi.org/10.1177/1609406919866044).
  • Murray Joseph, Farrington David P., 2008, The Effects of Parental Imprisonment on Children, „Crime and Justice”, t. 37(1), s. 133–206.
  • Piotrowski Przemysław, 2012, Chuligani a kultura futbolu w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Prus Robert, 1996, Symbolic Interaction and Ethnographic Research. Intersubjectivity and the Study of Human Lived Experience, State University of New York Press, Albany, NY.
  • Radlińska Helena, 1947, Oświata dorosłych. Zagadnienia, dzieje formy, pracownicy, organizacja, Ludowy Instytut Oświaty i Kultury, Warszawa.
  • Radlińska Helena, 1979, Oświata i kultura wsi polskiej. Wybór pism, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
  • Rudnicki Paweł, 2023, Kto, jak nie my? Wspólnota i działanie na Dworcu Głównym we Wrocławiu (marzec–kwiecień 2022), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  • Sagor Richard, 2013, Badanie przez działanie. Jak wspólnie badać, żeby lepiej uczyć, tłum. Krzysztof Kruszewski, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Civitas, Warszawa.
  • Stephens Sharon, 1995, Children and the Politics of Culture in Late Capitalism, w: Sharon Stephens (red.), Children and the Politics of Culture, Princeton University Press, Princeton.
  • Szczepański Marek, Ślęzak-Tazbir Weronika, 2007, Między lękiem a podziwem: getta społeczne w starym regionie przemysłowym, w: Bohdan Jałowiecki, Wojciech Łukowski (red.), Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, Scholar, Warszawa.
  • Tuan Yi-Fu, 1975, Place. An Experimental Perspective, „Geographical Review”, t. 65(2), s. 151–165.
  • Tuan Yi-Fu, 1987, Przestrzeń i miejsce, tłum. Agnieszka Morawińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  • Volpi Elena, 2002, Street Children: Promising Practices and Approaches, World Bank Institute, Washington, DC.
  • Warzywoda-Kruszyńska Wielisława (red.), 1999, (Żyć) na marginesie wielkiego miasta, Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, Łódź.
  • Witkowski Lech, 2014, Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Wydawnictwo Impuls, Kraków.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.