Abstrakt
Kategoria „vulnerability” coraz częściej pojawia się w pracach polskich badaczy, bywa jednak różnie tłumaczona i interpretowana. Jedni posługują się spolszczonym terminem „wulnerabilność”, inni neologizmem „ranliwość”, jeszcze inni piszą o podatności na zranienie, a niektórzy pozostawiają tę kategorię w oryginalnym zapisie. Dlatego też autorka twierdzi, że ważne jest podjęcie problematyzacji tego pojęcia, ukazanie, w jakich kontekstach i znaczeniach ono funkcjonuje. Kategoria podatności na zranienie zostaje odniesiona do badaczy, ze szczególnym uwzględnieniem badaczy jakościowych. W dyskursie metodologicznym uważność na badaczy, a tym samym na ich podatność na zranienie, to rzadko eksplorowany obszar badawczy, co wymusza na nich poszukiwanie własnych strategii radzenia sobie ze szczególnie wymagającym polem badawczym, w tym z traumą zastępczą. To właśnie stanowi główny przedmiot zainteresowania autorki, choć ma ona świadomość tego, że obszar podatności na zranienie znacznie wykracza poza aspekty psychologiczne.
Bibliografia
- Barbarlet Jack, 2011, Emotions Beyond Regulation: Backgrounded Emotions in Science and Trust, „Emotion Review”, t. 3(1), s. 36–43.
- Bober Ted, Regehr Cheryl, 2006, Strategies for Reducing Secondary or Vicarious Trauma: Do They Work?, „Brief Treatment and Crisis Intervention”, t. 6(1), s. 1–9.
- Borucka Anna, Ostaszewski Krzysztof, 2008, Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, „Medycyna Wieku Rozwojowego”, t. 12, nr 2, s. 587–597.
- Bride Brian E., 2007, Prevalence of Secondary Traumatic Stress among Social Workers, „Social Work”, t. 52(1), s. 63–70.
- Briggs Daniel, 2010, Researching „Dangerous” and „Problematic” Populations: Some Methodological Reflections, „Safer Communities”, t. 9(3), s.49–59.
- Butler Judith, 2010, Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu, tłum. Adam Ostolski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
- Butler Judith, 2011, Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania?, tłum. Agata Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
- Butler Judith, 2016, Re-thinking Vulnerability and Resistance, w: Judith Butler, Zeynep Gambetti, Leticia Sabsay, Vulnerability and Resistance, Duke University Press, Durham.
- Chomczyński Piotr, 2018, Doing Ethnography in a Hostile Environment: The Case of a Mexico Community, „SAGE Research Methods Cases” (https://doi.org/10.4135/9781526459220).
- Collins Randall, 1968, Competition and Social Control in Science: An Essay in Theory Construction, „Sociology of Education”, t. 41(2), s. 123–140.
- Davenport Lisa A., Hall Joanne M., 2011, To Cry or Not to Cry. Analyzing the Dimensions of Professional Vulnerability, „Journal of Holistic Nursing”, t. 29 (3), s. 180–188.
- Denzin Norman, Giardina Michael, 2009, Introduction, w: Norman Denzin, Michael Giardina (red.), Qualitative Inquiry and Social Justice: Toward a Politics of Hope, Left Coast Press, Walnut Creek, s. 11–52.
- Dukley Jane, Whelan Thomas, 2006, Vicarious Traumatisation: Current Status and Future Directions, „British Journal of Guidance & Counceling”, t. 34(1), s.107–116.
- Engstrom David, Gangsei David, Hernandez Pilar, 2007, Vicarious Resilience: A New Concept in Work with Those Who Survive Trauma, „Family Process”, t. 46(2), s. 229–241.
- Figley Charles R., 2002, Compassion Fatigue: Psychotherapists Chronic Lack of Self Care, „Psychotherapy in Practice”, t. 58(11), s. 1433–1441.
- Fineman Martha A., 2008, The Vulnerable Subject: Anchoring Equality in the Human Condition, „Yale Journal of Law and Feminism”, t. 20(1).
- Fineman Martha A., 2021, Universality, Vulnerability, and Collective Responsibility, „Les ateliers de l’éthique/The Ethics Forum”, t. 16.
- Gadacz Tadeusz, 2013, Studia i odpowiedzialność, „Znak”, nr 695, s. 80–84.
- Gadamer Hans-Georg, 2011, O skrytości zdrowia, tłum. Andrzej Przyłębski, Media Rodzina, Poznań.
- Gałęziowski Jakub, 2020, When a Historian Meets Vulnerability. Methodological and Ethical Aspects of Research on Sensitive Topics and with People Affected by Difficult Experiences, „Rocznik Antropologii Historii”, nr 13, s. 169–189.
- Golczyńska-Grondas Agnieszka, Waniek Katarzyna, 2022, Superwizja w jakościowych badaniach społecznych. O radzeniu sobie z trudnymi emocjami badających i badanych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 4, s. 6–33.
- Hastrup Kristen, 2008, Droga do antropologii: między doświadczeniem a teorią, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
- Havel Václav, 2011, Siła bezsilnych i inne eseje, tłum. Andrzej Jagodziński, Agora, Warszawa.
- Horkheimer Max, 2011, Odpowiedzialność i studia, „Kronos”, nr 2, s. 237–248.
- Husserl Edmund, 1987, Kryzys nauk europejskich i filozofia transcendentalna, tłum. Sławomira Walczewska, Papieska Akademia Teologiczna, Kraków.
- Kafka Franz, 2016, Opowieści i przypowieści, tłum. zbiorowe, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
- Kalinowska Katarzyna, 2018, Praktyki flirtu i podrywu. Studium z mikrosocjologii emocji, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
- Kisiel Joanna, Ładoń Monika, 2020, Do rany przyłóż, „Rana. Literatura – Doświadczenie – Tożsamość”, nr 1, s. 7–10.
- Koppman Sharon, Cain Cindy L., Leahey Erin, 2015, The Joy of Science: Disciplinary Diversity in Emotional Accounts, „Science, Technology & Human Values”, t. 40(1), s. 30–70.
- Kostera Monika, 2020, Zbawienna ludzka słabość, „Nowy Obywatel”, 26 stycznia (https://nowyobywatel.pl/2020/01/26/zbawienna-ludzka-slabosc [dostęp: 10.08.2024]).
- Laar Amos, 2014, Researcher Vulnerability: An Overlooked Issue in Vulnerability Discourses, „Scientific Research and Essays”, t. 9(16), s. 737–743.
- Mackenzie Catriona, 2013, The Importance of Relational Autonomy and Capabilities for an Ethics of Vulnerability, w: Vulnerability: New Essays in Ethics and Feminist Philosophy, Catriona Mackenzie, Wendy Rogers, Susan Dodds (red.), Oxford University Press, Oxford, s. 34–59.
- McCann Lisa, Pearlman Laurie A., 1990, Vicarious Traumatization: A Framework for Understanding the Psychological Effects of Working with Victims, „Journal of Traumatic Stress”, t. 3(1), s. 131–149.
- Markowski Michał P., 2013, Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Universitas, Kraków.
- Maruszewska Paulina, Talarowska Monika, Gałecki Piotr, 2019, Wczesne nieadaptacyjne schematy Younga i ich związki z wybranymi zaburzeniami psychicznymi, „Via Medica Journal. Psychiatria i Psychoterapia”, t. 16, nr 2, s. 82–90.
- Mathieu Françoise, 2012, The Compassion Fatigue Workbook, Routledge, New York.
- Mayotte Cliff, 2015, Oral History and Vulnerability, Website of Voice of the Witness (http://voiceofwitness.org/oral-history-and-vulnerability [dostęp: 13.08.2024]).
- Mindus Patricia, 2017, The Wrath of Reason and the Grace of Sentiment Indicating Emotion in Law, w: Mortimer Newlin Sellers (red.), Law, Reason and Emotion, Cambridge University Press, s. 202–237.
- Miodek Jan, 2000, Miłoszowe ranliwe ciało, „Wiedza i Życie”, 12, s. 50.
- Polanyi Michael, 1974, Personal Knowledge: Towards a Post-critical Philosophy, The University of Chicago Press, Chicago.
- Portelli Alessandro, 2018, Living Voices: The Oral History Interview as Dialogue and Experience, „The Oral History Review”, t. 45 (2), s. 239–248.
- Råbu Marit, Moltu Christian, Binder Per E., McLeod John, 2015, How Does Practicing Psychotherapy Affect the Personal Life of the Therapist? A Qualitative Inquiry of Senior Therapists’ Experiences, „Psychotherapy Research”, t. 26(6), s. 737–749.
- Radko Joanna, 2013, Wtórny zespół stresu pourazowego w pracy strażaków i pracowników pogotowia ratunkowego — przegląd badań, „Opuscula Sociologica”, nr 3, s. 73–82.
- Rancew-Sikora Dorota, 2023, Recenzja książki Adrianna Surmiak (2022), Etyka badań jakościowych w praktyce. Analiza doświadczeń badaczy w badaniach z osobami podatnymi na zranienie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 2, s. 92–98.
- Sacks Oliver, 1997, Przebudzenia, tłum. Piotr Jaśkowski, Zysk i S-ka, Poznań.
- Sierakowski Sławomir, 2009, Terror w republice świecidełek, w: Steve Sem-Sandberg, Teresa, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
- Surmiak Adrianna, 2022, Etyka badań jakościowych w praktyce. Analiza doświadczeń badaczy w badaniach z osobami podatnymi na zranienie, Scholar, Warszawa.
- Szczeklik Andrzej, 2006, Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki, Znak, Kraków.
- Szczepanik Renata, Śliwerski Andrzej, 2017, Obietnice bez pokrycia. Etyczne i prawne granice (nie)ujawniania informacji o przestępstwie w badaniach naukowych i psychoterapii, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, nr 1, s. 151–172.
- Szpunar Magdalena, 2022, Ludzie zbędni. Od ludzi luźnych do prekariuszy, „Colloquium”, nr 4, s. 145–163.
- Szpunar Magdalena, 2023, O głos najsłabszych. Aleksandra Woźnego upominanie się o chorego, w: Małgorzata Kolankowska, Michał Rydlewski (red.), Świat człowieka — świat komunikacji. Księga Jubileuszowa poświęcona Aleksandrowi Woźnemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 47–59.
- Świerkosz Monika, 2018, Ciała podatne na zranienie: Judith Bulter, samozniszczenie i radykalne akty oporu, „Etyka”, t. 57, s. 69–86.
- Tischner Józef, 2011, Ludzie z kryjówek, w: Józef Tischner, Myślenie według wartości, Znak, Kraków.
- Tokarska-Bakir Joanna, 2004, Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Pogranicze, Sejny.
- Tomczok Marta, 2017, Wulnerabilność. Zwierzęta, ludzie, Śląsk w twórczości Izabeli Czajki-Stachowicz i Teofila Ociepki, w: Aleksandra Grzemska, Inga Iwasiów (red.), Polityki relacji w literaturze kobiet po 1945 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
- Vattimo Gianni, 2003, Dialektyka, różnica, myśl słaba, tłum. Monika Surma, Andrzej Zawadzki, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 124–136.
- Vella Shae-Leigh Cynthia, Pai Nages, 2019, A Theoretical Review of Psychological Resilience: Defining Resilience and Resilience Re-Search over the Decades, „Archives of Medicine and Health Sciences”, t. 7(2), s. 233–239.
- Wejland Andrzej P., 2013, Zaangażowanie i autobiografia, w: Marcin Kafar, W świecie wygnańców wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
- Wolbers Jeroen, Kuipers Sanneke, Boin Arjen, 2021, A Systematic Review of 20 Years of Crisis and Disaster Research: Trends and Progress, „Risks Hazards Crisis Public Policy”, t. 12(4), s. 1–19.
- Woźny Aleksander, 2020, Scenariusze kultury w mediach i medycynie narracyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
- Zając Natalia, 2023, Rana jako otwarcie na świat. O kategorii ranliwości w poezji Małgorzaty Lebdy, „Er(r)go. Teoria — Literatura — Kultura”, nr 1, s. 207–228.
- Zawadzki Andrzej, 2009, Literatura a myśl słaba, Universitas, Kraków.
Downloads
Download data is not yet available.
