Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
KiS baner

Vol. 52 No. 4 (2008): O demokracji i gospodarce

Articles and essays

Sociological Vacuum and Democracy

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2008.52.4.2
Submitted: October 11, 2021
Published: October 8, 2008

Abstract

The main purpose of the article is to seek an answer to the fundamental question whether democracy can function properly in a society affected by a sociological vacuum. The author confronts the by-now classic proposition of Stefan Nowak with the achievements of the theory of democracy. He analyses the currently dominating models and perspectives from the point of view of the characteristics of societies, their structure, the individuals’ ownership, and above all the distribution of identity. He devotes a separate discussion to the relation between sociological vacuum and democratization. Theoretical debate shows that sociological vacuum is neither a condition of the democratic system nor an obstacle to its existence. A successful, effectively operating democratic collectivity can exist in a society where group identities are weak or do not exist at all. It must, however, be admitted that in specific circumstances a lack of a vacuum may be acknowledged as a condition that favours democracy, since strong identities of intermediate level create a social capital that is the building material of civic society and democratic political culture. Nevertheless, the main conclusion of the article is the statement that the defects of the democratic system in P oland have other reasons than a sociological vacuum.

References

  1. Anderson Christopher J., Guillory Christine A., 1997, Political Institutions and Satisfaction with Democracy: A Cross-National Analysis of Consensus and Majoritarian Systems, „American Political Science Review”, t. 91, s. 66–81.
  2. Anderson Christopher J. i in., 2005, Losers’ Consent: Elections and Democratic Legitimacy, Oxford University Press, New York.
  3. Anduiza-Perea Eva, 1999, Individuos o sistemas? Las razones de la abstencion en Europa Occidental, Centro de Investigaciones Sociologicas, Madrid.
  4. Beetham David, 1995, Legitymizacja władzy, w: Jerzy Szczupaczyński (red.), Władza i społeczeństwo, Scholar, Warszawa.
  5. Bobbio Norberto, 1996, Prawica i lewica, tłum. Adam Szymanowski, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  6. Bokszański, Zbigniew, 2002, Tożsamość, w: Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  7. Cichosz Marzena, 2006, Transformacja demokratyczna — przyczyny, przebieg i efekty procesu, w: Andrzej Antoszewski (red.), Systemy polityczne Europy Środkowej i Wschodniej. Perspektywa porównawcza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
  8. Cześnik Mikołaj, 2006, Voter Turnout and Democratic Legitimacy in Central Eastern Europe, „Polish Sociological Review”, nr 4.
  9. Cześnik Mikołaj, 2007, Partycypacja wyborcza w Polsce. Perspektywa porównawcza, Scholar, Warszawa.
  10. Cześnik Mikołaj, 2008, Próżnia socjologiczna a demokracja — analizy empiryczne, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
  11. Dahl Robert A., 1995, Demokracja i jej krytycy, tłum. Stefan Amsterdamski, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  12. Dahl Robert A., 2000, O demokracji, tłum. Marcin Król, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  13. Dalton Russel J., 1998, Political Support in Advanced Industrial Democracies, Center for the Study of Democracy, University of California, Irvine (paper 98-01).
  14. Domański Henryk, 2005, Legitymizacja systemu politycznego w dwudziestu jeden krajach, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
  15. Domański Henryk, Ostrowska Antonina, Rychard Andrzej, 2004, Niepokoje polskie, IFiS PAN, Warszawa.
  16. Evans Geoffrey, Whitefield Stephen, 1993, Identifying the Bases of Party Competition in Eastern Europe, „British Journal of Political Science”, t. 22, s. 521–548.
  17. Fukuyama Francis, 1997, Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, tłum. Anna i Leszek Śliwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wrocław.
  18. Gawkowska Aneta, Gliński Piotr, Kościański Artur (red.), 2005, Teorie wspólnotowe a praktyka społeczna. Obywatelskość, polityka, lokalność, IFiS PAN, Warszawa.
  19. Grabowska Mirosława, 2004, Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Scholar, Warszawa.
  20. Grabowska Mirosława, Mocek Stanisław (red.), 1997, Pierwsza sześciolatka 1989–1995. Próba bilansu polityki, ISP PAN, Warszawa.
  21. Grabowska Mirosława, Sułek Antoni, 1992, Stefan Nowak jako badacz społeczeństwa polskiego, w: Antoni Sułek (red.), Dziedzictwo Stefana Nowaka, UW–PTS, Warszawa.
  22. Huntington Samuel P., 1984, Will More Countries Become Democratic?, „Political Science Quarterly”, t. 99, s. 193–218.
  23. Huntington Samuel P., 1995, Trzecia fala demokratyzacji, tłum. Andrzej Dziurdzik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  24. Kubiak Anna, Miszalska Anita, 2004, Czy nowa próżnia społeczna, czyli o stanie więzi społecznej w III RP, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
  25. Lijphart Arend, 1999, Patterns of Democracy, Yale University Press, New Haven–London.
  26. Lijphart Arend, 2005a, Westminsterski model demokracji, w: Paweł Śpiewak (red.), Przyszłość demokracji, Fundacja Aletheia, Warszawa.
  27. Lijphart Arend, 2005b, Konsensusowy model demokracji, w: Paweł Śpiewak (red.), Przyszłość demokracji, Fundacja Aletheia, Warszawa.
  28. Linz Juan, Stepan Alfred, 1996, Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South America, and Post-communist Europe, The John Hopkins University Press, Baltimore–London.
  29. Lipset Seymour M., 1959, Some Social Requisites of Democracy: Economic Development and Political Legitimacy, „American Political Science Review”, t. 53, s. 69–105.
  30. Ludz Peter C., 1979, Legitimacy in a Divided Nation: The Case of the German Democratic Republic, w: Bogdan Denitch (red.), Legitimation of Regimes: International Frameworks for Analysis, Sage, London Beverly Hills.
  31. Malewska-Peyre Hanna, 1992, Ja wśród swoich i obcych, w: Paweł Boski, Maria Jarymowicz,
  32. Hanna Malewska-Peyre (red.), Tożsamość a odmienność kulturowa, Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
  33. Mokrzycki Edmund, 2001, Bilans niesentymentalny, IFiS PAN, Warszawa.
  34. Nowak Stefan, 1979a, Metodologiczne problemy badania przemian społecznych, w: Tendencje rozwoju społecznego, praca zbiorowa, Zarząd Wydawnictw Statystycznych i Drukarni, Warszawa.
  35. Nowak Stefan, 1979b, Przekonania i odczucia współczesnych, w: Polaków portret własny, praca zbiorowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  36. Nowak Stefan, 1979c, System wartości społeczeństwa polskiego, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
  37. Ossowski Stanisław, 1986, Pojęcie klasy społecznej: wspólny wzór i niezgodne definicje, w: Stanisław Ossowski, O strukturze społecznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  38. Pérez-Díaz Víctor M., 1996, Powrót społeczeństwa obywatelskiego w Hiszpanii, tłum. z ang. Dorota Lachowska, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  39. Pietrzyk-Reeves Dorota, 2004, Idea społeczeństwa obywatelskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
  40. Przeworski Adam i in., 1996, What Makes Democracies Endure?, „Journal of Democracy”, t. 7, s. 39–55.
  41. Przybysz Jerzy, Sauś Jan, 2004, Kapitał społeczny. Szkice socjologiczno-ekonomiczne, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.
  42. Putnam Robert D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, tłum. Jakub Szacki, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  43. Putnam Robert D., 2000, Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, Simon & Schuster, New York.
  44. Rustow Dankwart A., 1970, Transitions to Democracy: Toward a Dynamic Model, „Comparative Politics”, t. 2, s. 337–364.
  45. Sartori Giovanni, 1994, Teoria demokracji, tłum. Piotr Amsterdamski, Daniel Grinberg, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  46. Schmitter Philippe C., 2005, Demokracja — zagrożenia i problemy, w: Paweł Śpiewak (red.), Przyszłość demokracji, Fundacja Aletheia, Warszawa.
  47. Schumpeter Joseph A., 1995, Kapitalizm, socjalizm, demokracja, tłum. Michał Rusiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  48. Skąpska Grażyna, 2005, Społeczeństwo obywatelskie, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  49. Sokół Wojciech, 1997, Legitymizacja systemów politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
  50. Szacki Jerzy, 1997, Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego, w: Jerzy Szacki (red.), Ani książę, ani kupiec: obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, Znak–Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
  51. Szawiel Tadeusz, 1989, Grupy społecznej identyfikacji, w: Stefan Nowak (red.), Ciągłość i zmiana tradycji kulturowej, PWN, Warszawa.
  52. Szawiel Tadeusz, 2004, Kryzys demokracji a poparcie systemu politycznego w Polsce, w: Radosław Markowski (red.), Populizm a demokracja, ISP PAN, Warszawa.
  53. Szczepański Jan, 1971, Rozważania o Rzeczypospolitej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa (w tym zwłaszcza tekst Próba diagnozy).
  54. Sztompka Piotr, 2000, Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, ISP PAN, Warszawa.
  55. Tocqueville Alexis de, 2005, O demokracji w Ameryce, tum. Barbara Janicka, Marcin Król, Fundacja Aletheia, Warszawa.
  56. Weber Max, 2002, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. Dorota Lachowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  57. Wnuk-Lipiński Edmund, 2001, Zmiana systemowa, w: Edmund Wnuk-Lipiński, Marek Ziółkowski (red.), Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, ISP PAN, Warszawa.
  58. Wnuk-Lipiński Edmund, Ziółkowski Marek (red.), 2004, Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, ISP PAN, Warszawa.
  59. Znaniecki Florian, 1984, Społeczne role uczonych, PWN, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Most read articles by the same author(s)

Similar Articles

<< < 13 14 15 16 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.