Troubled Belonging in Offline and Online Spaces: The Case of Polish Muslims

Abstrakt

Artykuł zawiera analizę wielowymiarowego doświadczenia polskich muzułmanów w zakresie ich poczucia przynależności zarówno w przestrzeni offline, jak i online. Na podstawie danych z ankiety oraz wywiadów półstrukturalizowanych ukazano w nim, w jaki sposób kwestie zaufania, tożsamości religijnej i wykluczenia społecznego splatają się w przeważająco katolickim społeczeństwie. Wyniki wskazują, że powszechny sceptycyzm wobec islamu oraz negatywne narracje medialne przyczyniają się do wzmożonej ostrożności polskich muzułmanów oraz niższego poziomu zaufania ogólnego w porównaniu z resztą społeczeństwa. Konwertyci na islam doświadczają dodatkowych trudności z uwagi na więzi rodzinne oraz zwyczaje kulturowe, co może potęgować poczucie marginalizacji. W samej społeczności muzułmańskiej różnice etniczne, narodowe i doktrynalne prowadzą do powstawania wielu organizacji religijnych. Mogą one sprzyjać solidarności, lecz jednocześnie niosą ryzyko nadmiernej fragmentacji szerszej ummy. Media społecznościowe stanowią cenne miejsce do pierwszych eksploracji islamu, mogą jednak nasilać napięcia wewnątrzgrupowe. Uczestnicy badania opisują środowisko naznaczone obecnością „krzykaczek" oraz sztywnych norm religijnych, które zniechęcają do otwartego i inkluzywnego dialogu. Na podstawie wyników badania można stwierdzić ogólnie, że polscy muzułmanie doświadczają „trudnej przynależności” na dwóch poziomach: zewnętrznego wykluczenia wynikającego z nieufności społecznej oraz wewnętrznych podziałów wynikających z różnorodności praktyk religijnych i kulturowych.