Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 66 Nr 4 (2022)

Artykuły i rozprawy

Socjologia historyczna a teoria gier: Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.4.2
Przesłane: 26 czerwca 2022
Opublikowane: 20 grudnia 2022

Abstrakt

Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.

Bibliografia

  • Binmore Ken, 2017, Teoria gier, tłum. Iwona Konarzewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Bloch Jan, 2005, Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym, oprac. Grzegorz P. Bąbiak, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
  • Borodziej Włodzimierz, Górny Maciej, 2014, Nasza wojna, t. 1: Imperia, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
  • Boudon Raymond, 1998, Limitations of Rational Choice Theory, Debate on Historical Sociology: Rational Choice Theory and Its Critics, „American Journal of Sociology”, t. 104(3), s. 817–828.
  • Case Nicky, 2017, Ewolucja Zaufania, tłum. Mateusz Sienkan, Agata Grdal (https://sin.github.io/trust [dostęp: 05.06.2022]).
  • Chwalba Andrzej, 2020, Przegrane zwycięstwo. Wojna polsko-bolszewicka 1918–1920, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
  • Clark Christopher, 2017, Lunatycy. Jak Europa poszła na wojnę w 1914, tłum. Malwina Fiedorek, Tomasz Fiedorek, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
  • Ermakoff Ivan, 1997, Prelates and Princes: Aristocratic Marriages, Canon Law Prohibitions and Shifts in Norms and Patterns of Domination in the Central Middle Ages, „American Sociological Review”, t. 62, s. 405–422.
  • Fischer Fritz, 1961, Griff nach der Weltmacht: Die Kriegzielpolitik des kaiserlichen Deutschland 1914–1918, Droste Verlag, Düsseldorf.
  • Frykman Jonas, Löfgren Orvar, 2007, Narodziny człowieka kulturalnego. Kształtowanie się klasy średniej w Szwecji XIX i XX wieku, tłum. Grzegorz Sokół, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
  • Haman Jacek, 2014, Gry wokół nas. Socjolog i teoria gier, Scholar, Warszawa.
  • Hankiss Elemér, 1986, Pułapki społeczne, tłum. Tomasz Kulisiewicz, Wiedza Powszechna, Warszawa.
  • Kasprowicz Karol, 2020, Przeszłość w pryzmacie teorii gier. Studium przypadków portugalskich z XX w., „Historyka. Studia Metodologiczne”, t. 50, s. 213–236 (https://doi.org/10.24425/hsm.2020.134804 [dostęp: 11.11.2021]).
  • Kiser Edgar, Hetcher Michael, 1998, The Debate on Historical Sociology: Rational Choice Theory and Its Critics, „American Journal of Sociology”, t. 104(3), s. 785–816.
  • Kozielecki Józef, 1970, Konflikt, teoria gier i psychologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Kuhn Thomas, 2020, Struktura rewolucji naukowych, tłum. Helena Ostromęcka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
  • Leszczyński Adam, 2020, Ludowa historia Polski, W.A.B., Warszawa.
  • Lissowski Grzegorz, 2008, Zasada sprawiedliwego podziału dóbr, Scholar, Warszawa.
  • Malawski Marcin, Wieczorek Andrzej, Sosnowska Honorata, 1997, Konkurencja i kooperacja. Teoria gier w ekonomii i naukach społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Molnár, Ferenc, 2012, Chłopcy z placu broni, tłum. Tadeusz Olszański, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa.
  • Nowak Andrzej, 2015, Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 — zapomniany appeasement, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  • Pomorski Jan, 1984, W poszukiwaniu modelu historii teoretycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  • Rauszer Michał, 2020, Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich, Wydawnictwo RM, Warszawa.
  • Somers Margaret R., 1998, Symposium on Historical Sociology and Rational Choice Theory ‘We’re No Angels’: Realism, Rational Choice, and Relationality in Social Science, „American Journal of Sociology”, t. 104(3), s. 722–784.
  • Sondhaus Lawrence, 2000, Franz Conrad Von Hötzendorf: Architect of the Apocalypse (Studies in Central European Histories, 18), Humanities Press, Inc., Boston.
  • Sosnowska Anna, 2021, Socjologia historyczna — kluczowa na peryferiach, „Stan Rzeczy”, nr 2(21), s. 9–28 (https://doi.org/10.51196/srz.21.1 [dostęp: 01.06.2022].
  • Straffin Philip, 2001, Teoria gier, tłum. Jacek Haman, Scholar, Warszawa.
  • Todd William, 1972, History as Applied Science, Wayne State University Press, Detroit.
  • Topolski Jerzy, 1983, Teoria wiedzy historycznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Tyszka Tadeusz, 1978, Konflikty i strategie. Niektóre zastosowania teorii gier, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.
  • Urbański Mariusz, 2009, Rozumowania abdukcyjne. Modele i procedury, Wydawnictwo UAM, Poznań.
  • von Neumann John, Morgenstern Oskar, 1944, Theory of Games and Economic Behavior, Princeton University Press, Princeton.
  • Vorob’ev Nikolai, 2011, Games, Theory of , „Encyclopedia of Mathematics” (http://encyclopediaofmath.org/index.php?title=Games, theory of&oldid=47036 [dostęp: 26.09.2022]).
  • Weber Max, 2002, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. Dorota Lachowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Williams John Davis, 1965, Strateg doskonały. Wprowadzenie do teorii gier, tłum. Ignacy Roman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Wolford Scott, 2019, The Politics of the First World War: A Course in Game Theory and International Security, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Załuski Wojciech, 2013, Game Theory in Jurisprudence, Copernicus Center Press, Kraków.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.