Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 68 Nr 4 (2024): Troska o dobrostan

Artykuły i rozprawy

Salutogeniczne rozumienie dobrostanu: o tym jak model salutogenezy może pomóc w osiągnięciu dobrostanu

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2024.68.4.1
Przesłane: 26 kwietnia 2024
Opublikowane: 17 grudnia 2024

Abstrakt

Dobrostan człowieka rozumiany jako dobre życie jest pojęciem interdyscyplinarnym, które znalazło w drugiej połowie II wieku zainteresowanie wielu dyscyplin naukowych. Dobrostan obejmuje różne wskaźniki, które pozwalają jednostce na stwierdzenie, że jest szczęśliwa z własnego życia, a jedną z nich jest zdrowie. W związku z tym w artykule skoncentrowano się na jednym z modeli zdrowia, modelu salutogenicznym, który ma wiele wspólnego z teorią dobrostanu i pozwala odpowiedzieć na pytanie, co i jak robić, aby oddziaływać pozytywnie na poczucie koherencji jednostki a tym samym dawać jej narzędzia pozwalające przemieszczać się na kontinuum zdrowie – choroba w kierunku bieguna zdrowie, tak aby mogła wzmacniać swój dobrostan. Artykuł ma charakter teoretyczny, jednakże analiza teoretyczna oparta została na przeglądzie różnych badań empirycznych dotyczących wpływu związku pomiędzy poczuciem koherencji u jednostki a radzeniem sobie przez nią z różnymi stresorami.

Bibliografia

  • Albertsen Karen, Nielsen Martin, Borg Vilhelm, 2001, The Danish Psychosocial Work Environment and Symptoms of Stress: The Main, Mediating and Moderating Role of Sense of Coherence, „Work and Stress”, t. 15(3), s. 241–253.
  • Antonovsky Aaron, 1979, Health, Stress, and Coping: New Perspectives on Mental and Physical Well-Being, Jossey-Bass, San Francisco.
  • Antonovsky Aaron, 1990, A Somewhat Personal Odyssey in Studying the Stress Process, „Stress Medicine”, t. 6, s. 71–80.
  • Antonovsky Aaron, 2005, Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, tłum. Helena Grzegołowska-Klarkowska, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
  • Bauer Georg, Jenny Gregor, 2022, Applying Salutogenesis in Organizations, w: Maurice B. Mittelmark i in. (red.), The Handbook of Salutogenesis, 2nd edition, Springer, Cham, s. 283–293.
  • Ciairano Silvia i in., 2010, Life Satisfaction, Sence of Coherence and Job Precariousness in Italian Adults, „Journal of Adult Development”, t. 17(3), s. 177–189.
  • Durkheim Émile, 2011, Samobójstwo, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Eriksson Monica, 2022, The Sense of Coherence: The Concept and its Relationship to Health, w: Maurice B. Mittelmark i in. (red.), The Handbook of Salutogenesis, 2nd edition, Springer, Cham, s. 61–68.
  • Eriksson Monica, Lindström Bengt, 2014, The Salutogenic Framework for Well-Being: Implications for Public Policy, w: Timo J. Hämäläinen, Juliet Michaelson (red.), Well-Being and Beyond, Edward Elgar Publishing, Northampton, Mass., s. 68–97.
  • Espnes Geir Arild, Moksnes Unni Karin, Haugan Gørill, 2021, The Overarching Concept of Salutogenesis in the Context of Health Care, w: Gørill Haugan, Monica Eriksson (red.), Health Promotion in Health Care — Vital Theories and Research, Springer, Cham, s. 15–22.
  • Garcia-Moya Irene, Suominen Sakari, Moreno Carmen, 2014, Bullying Victimization Prevalence and Its Effect on Psychosomatic Complaints: Can Sense of Coherence Make a Difference?, „Journal of School Health”, t. 84(10), s. 464–653.
  • Haugan Gørill, Monica Eriksson, 2021, An Introduction to the Health Promotion Perspective in the Health Care Services, w: Gørill Haugan, Monica Eriksson (red.), Health Promotion in Health Care — Vital Theories and Research, Springer, Cham, s. 3–14.
  • Honkinen Päivi-Leena i in., 2009, Early Childhood Psychological Predict a Poor Sense of Coherence in Adolescents: A 15-Year Follow-Up Study, „Journal of Health Psychology”, t. 14(4), s. 587–600.
  • Karaś Dominika, 2019, Pojęcia i koncepcje dobrostanu. Przegląd i próba uporządkowania, „Studia Psychologica: Theoria et Praxis, t. 19, nr 2, s. 5–23.
  • Keyes Corey L., 1998, Social Well-Being, „Social Psychology Quarterly”, t. 61(2), s. 121–140.
  • Keyes Corey L., 2005, Mental Illness and/or Mental Health? Investigating Axioms of the Complete State Model of Health, „Journal of Consulting and Clinical Psychology”, t. 73(3), s. 539–548.
  • Lindström Bengt, Eriksson Monica, 2005, Salutogenesis, „Journal of Epidemiology and Community Health”, t. 55, s. 440–442.
  • Lindström Bengt, Eriksson Monica, 2011, From Health Education to Healthy Learning: Implementing Salutogenesis in Educational Science, „Scandinavian Journal of Public Health”, t. 39 (Suppl. 6), s. 85–92.
  • Mayer Claude-Helen, Boness Christian, 2011, Interventions to Promoting Sense of Coherence and Transcultural Competencies in Educational Contexts, „International Review of Psychiatry”, t. 23(6), s. 516–524.
  • Mead George, 1975, Umysł, osobowość i społeczeństwo, tłum. Zofia Wolińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Mjøsung Nina Helen, 2021, A Salutogenic Mental Health Model: Flourishing as a Metaphor for Good Mental Health, w: Gørill Haugan, Monica Eriksson (red.), Health Promotion in Health Care — Vital Theories and Research, Springer, Cham, s. 47–59.
  • Moksnes Unni Karin, 2021, Sense of Coherence, w: Gørill Haugan, Monica Eriksson (red.), Health Promotion in Health Care — Vital Theories and Research, Springer, Cham, s. 35–46.
  • Nielsen Anne, Hansson Kjell, 2007, Assosciations between Adolescents’ Health, Stress and Sense of Coherence, „Stress and Health”, t. 23(5), s. 331–341.
  • Pahkin Krista i in., 2011, Organizational Change and Employees’ Mental Health: The Protective Role of Sense of Coherence, „Journal of Occupational and Environmental Medicine”, t. 53(2), s. 118–123.
  • Pasikowski Tomasz, 2000, Stres i zdrowie. Podejście salutogenetyczne, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
  • Paterson Catherine i in., 2024, Sense of Coherence Moderates Job Demand-Resources and Impact on Burnout among Nurses and Midwives in the Context of the COVID-19 Pandemic: A Cross-Sectional Survey, „Journal of Advanced Nursing”, t. 80(10), s. 4113–4125.
  • Robitschek Christine, Keyes Corey, 2009, Keyes’s Model of Mental Health with Personal Growth Initiative as a Parsimonious Predictor, „Journal of Counseling Psychology”, t. 56(2), s. 321–329.
  • Ryff Carol D., 1989, Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being, „Journal of Personality and Social Psychology”, t. 57(6), s. 1069–1081.
  • Seah Betsy, Espnes Geir Arild, Hong Wee Tin, Wang Wenru, 2022, Salutogenic Healthy Ageing Programme Embracement (SHAPE) — An Upstream Health Resource Intervention for Older Adults Living Alone and with Their Spouses Only: Complex Intervention Development and Pilot Randomized Controlled Trial, „BMC Geriatrics”, t. 22(932), s. 1–18.
  • Wiesmann Ulrich, Hannich Hans-Joachim, 2019, A Salutogenic Inquiry into Positive Aging — Longitudinal Analysis, „Aging Mental Health”, t. 23(11), s. 1562–1568.
  • Zielińska-Więczkowska Halina, Sas Katarzyna, 2020, The Sense of Coherence, Self-Perception of Aging and the Occurrence of Depression Among the Participants of the University of the Third Age Depending on Socio-Demographic Factors, „Clinical Interventions in Medicine”, t. 25(15), s. 1481–1491.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.