Abstract
The Third Reich (Das Dritte Reich) written by Arthur Moeller van den Bruck is one of the most significant ideological manifestos of the conservative revolution during the Weimar Republic era. The aim of this article is to analyze the degree of revaluation and devaluation of elements of political myths and to reconstruct the mythological framework of thinking in this publication. Examining the values attributed to political myths in the writings of other representatives of the conservative revolution, as well as in National Socialism, will help highlight the differences between Moeller’s thought and National Socialism, as well as the entire conservative revolution movement. Moeller attributed to Germany the mission of carrying out an anti-liberal revolution, sacralizing its role. The party, which was to synthesize conservatism and nationalism, was expected to create the long-awaited Third Reich and defeat liberalism, which Moeller regarded as absolute evil. He criticized the November Revolution of 1918, as well as Marx and the Marxists, blaming them for the destruction of socialism, the wasted potential of the revolution, and the triumph of evil. The author of The Third Reich anticipated a revolution of a nationalist and conservative nature, assigning it a ‘katechonic’ role. Non-Marxist socialism was to serve as the foundation of a new order, acting as a mediator between the world of humanity and the world of good. Although Moeller, like the entire conservative revolution movement, shared superficially similar goals with National Socialism, both doctrines differed significantly in their ideological structure, making mutual influence impossible.
References
- Biały F., Arthur Moeller van den Bruck i tzw. rewolucja konserwatywna, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 1980, t. 6, s. 43–55.
- Bäcker R., Mity polityczne Kremla roku 2022, „Myśl Polityczna. Political Thought” 2022, t. 4, nr 15, s. 7–26, https://wydawnictwo.sejm.gov.pl/publikacja/mysl-polityczna-political-thought-415-2022/
- Bäcker R., Nietradycyjna teoria polityki, Toruń 2012.
- Campbell J., Potęga mitu: Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, tłum. I. Kania, Kraków 2013.
- Della Sala V., Europe’s odyssey?: Political Myth and the European Union, „Nations and Nationalism” 2016, t. 22, nr 3, s. 524–541, https://doi.org/10.1111/nana.12159
- Della Sala V., Political Myth, Mythology and the European Union, „JCMS: Journal of Common Market Studies” 2010, t. 48, nr 1, s. 1–19, https://doi.org/10.1111/j.1468-5965.2009.02039.x.
- Girardet R., Mythes et Mythologies Politiques, Paris 1986.
- Halban L., Religja w Trzeciej Rzeszy, Lwów 1936.
- Hamza G., The Idea (Concept) of „Third Reich” in the German Legal, Philosophical and Political Thinking in the 20th Century, „Revista Brasileira de Estudos Politicos” 2014, nr 109, s. 177–196.
- Hitler A., Mein Kampf. Edycja krytyczna, tłum. E.C. Król, Warszawa 2020.
- Jung E.J., Władztwo miernot. Jego rozpad i zastąpienie przez Nowe Imperium, tłum. W. Kunicki, Kraków 2019.
- Jünger E., Publicystyka polityczna 1919–1936, tłum. W. Kunicki, N. Żarska, K. Żarski, Kraków 2007.
- Jünger E., Robotnik: Panowanie i forma bytu: maksima-minima, tłum. W. Kunicki, Warszawa 2010.
- Jünger E., Totalna Mobilizacja, w: W. Kunicki (red.), Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918–1933, Poznań 1999, s. 445–465.
- Krebs G., Moeller van den Bruck: Inventor of the „Third Reich”, „American Political Science Review” 1941, t. 35, nr 6, s. 1085–1105, https://doi.org/10.2307/1950548.
- Kunicki W., Wprowadzenie, w: idem (red.), Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918–1933, Poznań 1999, s. 7–82.
- Kunicki W., O Moellerze van den Brucku i jego bestsellerowej książce Das Dritte Reich, w: A. Moeller van den Bruck, Trzecie Imperium, tłum. W. Kunicki, Kraków 2021, s. VII–LXII.
- Lauryssens S., Człowiek, który wymyślił Trzecią Rzeszę, tłum. K. Bockenheim, Wrocław 2000.
- Linz J., Totalitaryzm i autorytaryzm, w: J. Szczupaczyński (opr.), Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, Warszawa 1995, s. 303–326.
- Lobenstein-Reichmann A., Liberalismus–Demokratie–Konservatismus. Moeller van den Bruck, das Begriffssystem eines Konservativen zu Beginn der Weimarer Republik, w: D. Cherubim, K. Jakob, A. Linke (red.), Neue deutsche Sprachgeschichte: Mentalitäts-, kultur- und sozialgeschichtliche Zusammenhänge, Berlin–Boston 2002, s. 183–206.
- Maciejewski M., Koncepcja Trzeciej Rzeszy Arthura Moellera van den Brucka, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 1980, t. 6, s. 57–71.
- Maciejewski M., Niemieckie elity a hitleryzm. O stosunku rewolucyjnych konserwatystów do nazizmu w Rzeszy demokratycznej i hitlerowskiej, Wrocław 1994.
- Moeller van den Bruck A., Trzecie Imperium, tłum. W. Kunicki, Kraków 2021.
- Mohler A., Die Konservative Revolution in Deutschland 1918–1932. Ein Handbuch, Darmstadt 1989.
- Ohana D., Georges Sorel and the Rise of Political Myth, „History of European Ideas” 1991, t. 13, nr 6, s. 733–746, https://doi.org/10.1016/0191-6599(91)90138-O.
- Pankakoski T., What is Conservative and Revolutionary about the „Conservative Revolution”? Argument-level Evidence from Three Thinkers, „Frontiers in Political Science” 2002, t. 4, s. 1–13, https://doi.org/10.3389/fpos.2022.959411.
- Pfahl-Traughber A., Konservative Revolution und Neue Rechte. Rechtsextremistische Intellektuelle gegen den demokratischen Verfassungsstaat, Opladen 1998.
- Rak J., Siatka typologiczna mitów jako narzędzie do badania myśli politycznej, w: J. Marszałek-Kawa, K. Kakareko (red.), Azjatyckie pogranicza kultury i polityki, Toruń 2017, s. 191–226.
- Rosenberg A., Der Mythus des 20. Jahrhunderts: eine Wertung der seelischgeistigen Gestaltenkämpfe unserer Zeit, München 1930.
- Schmitt C., Nauka o konstytucji, tłum. M. Kurakowska, R. Marszałek, Warszawa. 2013.
- Schmitt C., Porządek wielkoobszarowy w prawie międzynarodowym z zakazem interwencji dla sił obcych w danym obszarze. Przyczynek do pojęcia Rzeszy w prawie międzynarodowym, tłum. B. Baran, Warszawa 2018.
- Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, tłum. M.A. Cichocki, Warszawa 2012.
- Siewierska-Chmaj A., Mit polityczny jako fundament ideologii. Próba analizy, w: J. Chłopecki i in. (red.), Przekazy polityki, Kraków–Rzeszów–Zamość 2009, s. 9–60.
- Skarzyński R., Konserwatyzm. Zarys dziejów filozofii politycznej, Warszawa 1998.
- Spengler O., Zmierzch Zachodu, opr. H. Werner, tłum. J. Mąrzecki, Warszawa 2014.
- Szlachta B., Konserwatyzm. Z dziejów tradycji myślenia o polityce, Kraków–Warszawa 1998.
- Tismeneanu V., Wizje zbawienia. Demokracja, nacjonalizm i mit w postkomunistycznej Europie, tłum. H. Jankowska, Warszawa 2000.
- Voegelin E., Nowa nauka polityki, tłum. P. Śpiewak, Warszawa 1992.
- Weiß V., Moderne Antimoderne: Arthur Moeller van den Bruck und der Wandel des Konservatismus, Paderborn 2012.
- Wielomski A., Ernst Jünger i niemiecka rewolucja konserwatywna, w: idem, Prawica XX wieku, t. 2, Radzymin 2017, s. 117–133.
- Wielomski A., Funkcja mitu politycznego w koncepcjach Alfreda Rosenberga, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 4, s. 35–59, https://doi.org/10.19195/2300-7249.44.4.3.
- Wielomski A., Georges Sorel i narodziny faszystowskiego mitu politycznego, „International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal” 2021, t. 27, nr 1, s. 63–72, https://doi.org/10.18778/16414233.27.06.
- Wielomski A., Katolik – Prusak – nazista. Sekularyzacja w biografii ideowej Carla Schmitta, Radzymin–Warszawa 2019.
- Wielomski A., Rasowa interpretacja dziejów Alfreda Rosenberga, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2023, t. 45, nr 1, s. 85–103, https://doi.org/10.19195/2300-7249.45.1.4.
- Zakrzewski M., Rewolucja konserwatywna – przypadek Polski. Myśl polityczna środowiska „Buntu Młodych” i „Polityki” 1931–1939, Kraków 2021.
Downloads
Download data is not yet available.
