Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 68 Nr 4 (2024): Troska o dobrostan

Artykuły i rozprawy

Werbalna przemoc położnicza i lekarska wobec kobiet rodzących w Polsce: Zakres i różnorodność doświadczeń rodzących w ujęciu socjologicznym

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2024.68.4.9
Przesłane: 29 lutego 2024
Opublikowane: 17 grudnia 2024

Abstrakt

Poród to ważne doświadczenie. Jego przebieg i jakość są kluczowe tak dla rozwoju i podjęcia roli matki, jak i dla dziecka (dzieci). O swoim porodzie, w badaniu „Głos Matek”, prowadzonym przez Fundację Rodzić po Ludzku, co roku opowiada kilkanaście tysięcy kobiet. W artykule zaprezentowano wyniki analiz tych wypowiedzi, ukierunkowane na stosowaną przez położne i lekarzy przemoc werbalną wobec kobiet rodzących w Polsce w latach 2021-2022. W wyniku analizy zebranego materiału badawczego (opowieści o przemocy), udało się ustalić kto krzyczy na kobiety podczas porodu, jaka jest treść przemocowych wypowiedzi, w reakcji na jakie zachowania kobiet krzyczą położne i lekarze. Uzyskane wyniki zostały zinterpretowane m.in. w świetle teorii Michela Foucaulta oraz zestawione z wytycznymi medycznymi dotyczącymi wzorcowego traktowania kobiet podczas porodu oraz obowiązującymi w Polsce przepisami prawa, a także wytycznymi WHO na temat pozytywnego doświadczenia porodowego.

Bibliografia

  • Adamska Iwona, Baranowska Barbara, Doroszewska Antonina, Pietrusiewicz Joanna, Godlewska Maria, Kwiatek-Kucharska Anna, 2021, Raport: Opieka okołoporodowa podczas pandemii COVID-19 w świetle doświadczeń kobiet i personelu medycznego. Fundacja Rodzić po Ludzku. (https://rodzicpoludzku.pl/raporty/raport-opieka-okoloporodowa-podczas-pandemii-covid-19-w-swietle-doswiadczen-kobiet-i-personelu-medycznego/ [dostęp: 28.09.2023].
  • Bińczyk Ewa, 2002, Nieklasyczna socjologia medycyny Michela Foucault: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy, w: Włodzimierz Piątkowski, Anna Titkow (red.), W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 181–193.
  • Dąbrowska Justyna, 2023, Przeprowadzę cię na drugi brzeg. Rozmowy o porodzie, traumie i ukojeniu, Wydawnictwo Agora, Warszawa.
  • Diaz-Tello Farah, 2016, Invisible Wounds: Obstetric Violence in the United States, „Reproductive Health Matters”, t. 24(47), s. 56–64 (https://doi.org/10.1016/j.rhm.2016.04.004).
  • Domańska Urszula, 2005, Medykalizacja i demedykalizacja macierzyństwa, w: Włodzimierz Piątkowski, Włodzimierz A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 311–322.
  • Doroszewska Antonina, Adamska-Sala Iwona, Baranowska Barbara, Piekarek Moni]ka, Pietrusiewicz Joanna, 2018, Raport z monitoringu oddziałów położniczych. Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Fundacja Rodzić po Ludzku (https://rodzicpoludzku.pl/raporty/raport-z-monitoringu-oddzialow-polozniczych-opieka-okoloporodowa-w-polsce-w-swietle-doswiadczen-kobiet/ [dostęp: 04.10.2023]).
  • Doroszewska Antonina, Nowakowski Michał, 2017, Medykalizacja opieki okołoporodowej w Polsce, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, nr 2, s. 172–177.
  • Edward Majani M., Kibanda Zakia, 2022, Obstetric Violence: A Public Health Concern, „Health Science Reports”, „PubMed Central”, PMCID: PMC9795374 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9795374/ [dostęp: 01.10.2023]).
  • Foucault Michel, 1999, Narodziny kliniki, tłum. Paweł Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Foucault Michel, 2006, Trzy typy władzy, tłum. Małgorzata Kowalska, w: Aleksandra Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Scholar, Warszawa, s. 512–536.
  • Foucault Michel, 2009, Nadzorować i karać, tłum. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa.
  • Goffman Erving, 2011, Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, tłum. Olena Waśkiewicz, Jacek Łaszcz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
  • Helios Joanna, Jedlecka Wioletta, 2020, Przemoc instytucjonalna wobec dzieci. Kulturowe uzasadnienie przemocy instytucjonalnej, Difin, Warszawa.
  • Heszen-Celińska Irena, Sęk Helena, 2020, Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Iwanowicz-Palus Grażyna, Kicia Mariola, Makara-Studzińska Marta, 2009, Stres w pracy położnej, w: Marta Makara-Studzińska, Grażyna Iwanowicz-Palus (red.), Psychologia w położnictwie i ginekologii, PZWL, Warszawa, s. 46–80.
  • Kawula Stanisław, Brągiel Józefa, Janke Andrzej W., 2005, Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Koszewska Iwona, 2020, O depresji w ciąży i po porodzie, PZWL, Warszawa.
  • Kubiak Rafał, 2019, Prawo medyczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
  • Kuryś Karolina, 2010, Urodzenie pierwszego dziecka jako wydarzenie krytyczne w życiu kobiet i mężczyzn, Impuls, Kraków.
  • Kwiatek-Kucharska Anna, Nowakowska-Kutra Aleksandra, Pietrusiewicz Joanna, 2022, Przemoc położnicza i ginekologiczna (https://rodzicpoludzku.pl/baza-wiedzy/wiesci-ze-swiata/przemoc-poloznicza-i-ginekologiczna/ [dostęp: 25.09.2023]).
  • Lichtenberg-Kokoszka Emilia, 2016, Humanistyczny wymiar opieki okołoporodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
  • Matecka Monika, Baum Ewa, 2023, Wsparcie społeczne jako czynnik ochronny w zaburzeniach zdrowia psychicznego okresu okołoporodowego, w: Ewa Baum, Maria Nowosadko, Katarzyna Wszołek, Sigríður Síi Jónsdóttir (red.), Opieka okołoporodowa w kontekście zdrowia psychicznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, s. 116–128.
  • Muszyński Karol, 2020, Michel Foucault, w: Andrzej Kojder, Zbigniew Cywiński (red.), Socjologia prawa. Główne problemy i postacie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 98–102.
  • Nowakowska Luiza, 2014, Refleksje nad ciążą i porodem. Perspektywa krytycznej analizy dyskursu, „Kultura — Społeczeństwo — Edukacja”, nr 1, s. 9–24 (https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01).
  • Nowakowska Luiza, 2016, Ciąża, poród, macierzyństwo jako obszary ustanawiania i utrwalania społecznej marginalizacji kobiet Perspektywa feministyczna, w: Kazimiera Wódz, Dorota Nowalska-Kapuścik, Grzegorz Libor (red.), Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 149–157.
  • Nowakowska-Kutra Aleksandra, 2023, Niektóre społeczne i komunikacyjne znaczenia w autonarracjach o porodzie zamieszczonych przez matki w grupach wsparcia na Facebooku — ustalenia wstępne, w: Antonina Doroszewska, Marta Chojnacka-Kuraś, Aldona K. Jankowska (red.), Komunikacja medyczna — wyzwania i źródła inspiracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 302–322.
  • Oleś Katarzyna, 2018, Poród naturalny, Natuli, Szczecin.
  • Oleś-Binczyk Zuzanna, 2011, Medykalizacja ciąży i porodu w Polsce, w: Alicja Palęcka, Helena Szczodry, Marta Warat (red.), Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–63.
  • Perera Dinusha, Lund Ragnhild, Swahnberg Katarina, Schei Berit, Infanti Jennifer J., 2018, ‘When Helpers Hurt’: Women’s and Midwives’ Stories of Obstetric Violence in State Health Institutions, Colombo District, Sri Lanka, „BMC Pregnancy and Childbirth”, t. 18: 211 (https://doi.org/10.1186/s12884-018-1869-z).
  • Pospiszyl Irena, 1994, Przemoc w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
  • Ritzer George, 2003, Makdonaldyzacja społeczeństwa, tłum. Ludwik Stawowy, Muza, Warszawa.
  • Simkin Penny, Ancheta Ruth, 2015, Udany poród. Jak wcześnie zapobiec dystocji i ją leczyć, tłum. Marta Florea, PZWL, Warszawa.
  • Simonovic Dubravka, 2019, A Human Rights-Based Approach to Mistreatment and Violence against Women in Reproductive Health Services with a Focus on Childbirth and Obstetric Violence, w: Report of the Special Rapporteur on Violence against Women, Its Causes and Consequences on a Human Rights-Based Approach to Mistreatment and Violence against Women in Reproductive Health Services with a Focus on Childbirth and Obstetric Violence (https://digitallibrary.un.org/record/3865936?ln=en [dostęp: 29.09.2023]).
  • Szałys Dorota i in., 2023, Sytuacja demograficzna Polski do roku 2022, stat.gov.pl (https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-roku-2022,40,3.html [dostęp: 01.10.2023]).
  • Zaborowski Piotr, 2013, Etyczny wymiar komunikacji z pacjentem, w: Weronika Chańska, Joanna Różyńska (red.), Bioetyka, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 135–152.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.