Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 69 Nr 3 (2025)

Artykuły i rozprawy

Zawieszenie normy: Alkohol i (nie)widzialna władza w polskim teatrze

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.3.5
Przesłane: 7 kwietnia 2025
Opublikowane: 29 września 2025

Abstrakt

Artykuł zawiera prezentację wyników badania nad obecnością alkoholu w środowisku pracy teatralnej w Polsce. Analiza opiera się na części danych z internetowej ankiety Alkohol i narkotyki w polskim teatrze, przeprowadzonej wśród 304 osób zatrudnionych w teatrach. Badanie pozwala określić, jak często, w jakich okolicznościach i z jakich powodów alkohol w teatrze pojawia się w sytuacjach zawodowych i okołozawodowych. Wyniki, wcześniej zaprezentowane w raporcie Alkohol w polskim teatrze. Raport z badań, zostały tu rozwinięte i osadzone w kontekście teoretycznym. Perspektywę interpretacyjną wyznaczają pojęcia habitusu Pierre’a Bourdieu i stylu życia Andrzeja Sicińskiego, co pozwala widzieć picie alkoholu jako praktykę społeczną zakorzenioną w normach i relacjach środowiska teatralnego. Z jednej strony bywa ono elementem etosu artystycznego i rytuałów towarzyszących pracy twórczej, z drugiej – narzędziem nieformalnej presji, gdy odmowa uczestnictwa może skutkować marginalizacją i utratą kapitału społecznego. Analiza wskazuje, że alkohol pełni w teatrze rolę środka integracji i elementu świętowania, ale także czynnika sprzyjającego wykluczeniu.

Bibliografia

  • Adamowski Tomasz, Habrat Bogusław, 2014, Eksperymenty badawcze z zastosowaniem alkoholu etylowego u ludzi — amerykańskie rekomendacje bioetyczne jako przyczynek do opracowania polskich standardów, „Alkoholizm i Narkomania”, t. 27, nr 2, s 195–206 (https://doi.org/10.1016/S0867-4361(14)70013-6).
  • Błażewicz Andrzej, 2024, 10:00–14:00 + 18:00–22:00. Efektywność pracy i jakość życia osób pracujących w polskich teatrach repertuarowych, „Didaskalia. Gazeta Teatralna”, nr 181/182 (https://doi.org/10.34762/v1s6-5043).
  • Bourdieu Pierre, 1991, Outline of a Theory of Practice, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Bourdieu Pierre, 2022, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. Piotr Biłos, Scholar, Warszawa.
  • Carollo Michael A., 2019, Examining the Relationship between Alcohol Use and Work in the Professional Theater, Antioch University of New England (https://aura.antioch.edu/etds/499 [dostęp: 01.08.2025]).
  • Czapiński Janusz, Panek Tomasz (red.), 2015, Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
  • Deja Maciej, 2021, Paweł Tomaszewski o mobbingu w szkole teatralnej. „Miałem po tym próby samobójcze”. Oskarża dwóch znanych artystów, „Fakt”, 29 marca (https://www.fakt.pl/wydarzenia/pawel-tomaszewski-o-mobbingu-w-szkole-teatralnej-krzysztof-globisz-i-grzegorz/vr1nxks [dostęp: 01.08.2025]).
  • Foucault Michel, 2021, Historia seksualności, t. 1, tłum. Bogdan Banasiak, Krzysztof Matuszewski, słowo obraz/terytoria, Gdańsk.
  • Ilczuk Dorota, Karpińska Anna, 2024, Policzone, policzeni. Artyści, twórcy i wykonawcy w Polsce, Centrum Badań nad Gospodarką Kreatywną Uniwersytetu SWPS, Warszawa.
  • Kietlińska-Radwańska Bogna, Kwaśniewska Monika, Waligóra Katarzyna, 2025, Alkohol w polskim teatrze. Raport z badań, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa (https://www.instytut-teatralny.pl/dzialalnosc/raporty-i-badania/alkohol-w-polskim-teatrze-raport-z-badan/ [dostęp: 01.08.2025]).
  • Markiewicz Miłosz, 2021, Instytucja kultury jako źródło cierpień. Autoetnografia przemocy strukturalnej, „Czas Kultury”, nr 4, s. 44–51.
  • Ruszpel Maja, 2022, Profilaktyka w Akademii, „Teatr”, nr 7/8 (https://teatr-pismo.pl/18696-profilaktyka-w-akademii/ [dostęp: 01.08.2025]).
  • Skowrońska Małgorzata, Gurgul Aleksandra, 2019, My, kobiety z Bagateli, „Gazeta Wyborcza.
  • Wysokie Obcasy”, 26 listopada (https://encyklopediateatru.pl/artykuly/283420/mykobiety-z-bagateli [dostęp: 01.08.2025]).
  • Siciński Andrzej, 1988, Wprowadzenie, w: Andrzej Siciński (red.), Style życia w miastach polskich (u progu kryzysu), Ossolineum, Wrocław.
  • Szymanik Grzegorz, 2020, Dlaczego godziliśmy się na przemoc i molestowanie w naszym teatrze, „Gazeta Wyborcza. Duży Format”, 20 lipca (https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290, 26133944,zaspiewaj-piosenke-jakbys-robila-loda-dlaczego-godzilismy.html [dostęp: 01.08.2025].
  • Zimnica-Kuzioła Elżbieta, 2018, Społeczny. świat teatru. Areny polskich publicznych teatrów dramatycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.