Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 63 Nr 2 (2019): WOJNY — HISTORIA, PAMIĘĆ, WSPÓŁCZESNOŚĆ

Wojny XX wieku

Obóz koncentracyjny jako narzędzie władzy i transformacji społecznej w XX wieku

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2019.63.2.2
Przesłane: 18 grudnia 2019
Opublikowane: 28 czerwca 2019

Abstrakt

The author compares 12 concentration camp systems, from US camps in the Philippines (1901–1902) to Serbian, Croatian, and Bosnian camps in Bosnia and Herzegovina (1992–1995). He uses comparative history for macro-causal analysis, discusses the challenges in defining concentration camps, and compares camps with other institutions. Some of the features outlined in the paper can be found in all concentration camps (forceful isolation of masses of people in accord with a “collectivist logic”, power, and cruelty), while others are limited to certain sub-types (forced labor, medical experiments). The author proves that concentration camps were predominantly a tool that was intended to help win wars, reinforce and stabilize power, and create a new, obedient form of citizen. Therefore, camps were one of the many methods used to pacify hostile populations and internal opposition. At the same time, their potential became apparent and led to the rise and spread of absolute power structures.

Bibliografia

  1. Abel Theodore, 1951, The Sociology of Concentration Camps, „Social Forces”, t. 30(2), s. 150–155.
  2. Agamben Giorgio, 2008a, Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek (Homo sacer III), tłum. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
  3. Agamben Giorgio, 2008b, Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, tłum. Mateusz Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa.
  4. Alexopoulos Golfo, 2005, Amnesty 1945: The Revolving Door of Stalin’s Gulag, „Slavic Review”, t. 64(2), s. 274–306.
  5. Alexopoulos Golfo, 2008, Stalin and the Politics of Kinship: Practices of Collective Punishment, 1920s–1940s, „Comparative Studies in Society and History”, t. 50(1), s. 91–117.
  6. Alexopoulos Golfo, 2016, Medical Research in Stalin’s Gulag, „Bulletin of the History of Medicine”, t. 90(3), s. 363–393.
  7. Applebaum Anne, 2005, Gułag, tłum. Jakub Urbański, Świat Książki, Warszawa.
  8. Arendt Hannah, 2014, Korzenie totalitaryzmu, tłum. Daniel Grinberg, Mariola Szawiel, Świat Książki, Warszawa.
  9. Baader Gerhard, Lederer Susan E., Low Morris, Schmaltz Florian, Schwerin Alexander V., 2005, Pathways to Human Experimentation, 1933–1945: Germany, Japan, and the United States, „Osiris”, 2nd Series, t. 20: „Politics and Science in Wartime: Comparative International Perspectives on the Kaiser Wilhelm Institute”, s. 205–231.
  10. Birtle Andrew J., 1997, The U.S. Army’s Pacification of Marinduque, Philippine Islands, April 1900–April 1901, „The Journal of Military History”, t. 61(2), s. 255–282.
  11. Boose Lynda E., 2002, Crossing the River Drina: Bosnian Rape Camps, Turkish Impalement, and Serb Cultural Memory, „Signs”, t. 28, nr 1: „Gender and Cultural Memory”, s. 71–96.
  12. Browning Christopher R., 2012, Pamięć przetrwania. Nazistowski obóz pracy oczami więźniów, tłum. Hanna Pustuła-Lewicka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
  13. Buggeln Marc, 2008, Were Concentration Camp Prisoners Slaves?: The Possibilities and Limits of Comparative History and Global Historical Perspectives, „International Review of Social History”, t. 53, s. 101–129.
  14. Chamayou Grégoire, 2012, Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, tłum. Jadwiga Bodzińska, Katarzyna Thiel-Jańczuk, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
  15. De Reuck Jenny, 1999, Social Suffering and the Politics of Pain: Observations on the Concentration Camps in the Anglo-Boer War 1899–1902, „English in Africa”, t. 26(2), s. 69–88.
  16. Des Pres Terrence, 1980, The Survivor: An Anatomy of Life in the Death Camps, Oxford University Press, Oxford–New York.
  17. Diken Bülent, 2011, Od obozów dla uchodźców do osiedli grodzonych. Biopolityka i koniec miasta, „Praktyka Teoretyczna”, nr 2–3, s. 126–140.
  18. Dower John W., 1993, War without Mercy: Race and Power in the Pacific War, Pantheon Books, New York.
  19. Drakulić Slavenka, 2006, Oni nie skrzywdziliby nawet muchy. Zbrodniarze wojenni przed Trybunałem w Hadze, tłum. Jakub Szacki, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
  20. Durkheim Émile, 2006, Samobójstwo. Studium z socjologii, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  21. Eitzen Edward M., Jr., Takafuji, Ernest T., 1997, Historical Overview of Biological Warfare, w: Frederick R. Sidell, Ernest T. Takafuji, David R. Franz (red.), Medical Aspects of Chemical and Biological Warfare (Textbook of Military Medicine), United States Army Medical Department, s. 415–423.
  22. Elkins Caroline, 2013, Rozliczenie z imperium. Przemilczana historia brytyjskich obozów w Kenii, tłum. Klara Kopcińska, Świat Książki, Warszawa.
  23. Etcheson Craig, 2004, The Cambodian Genocide, w: Samuel Totten (red.), Teaching about Genocide: Issues, Approaches and Resources, Information Age Publishing, Greenwich, s. 169–181.
  24. Fein Helen, 1993, Genocide: A Sociological Perspective, Sage Publications, London.
  25. Filinowicz Natalia, 2013, Życie amerykańskich Japończyków w obozach internowania, „Białostockie Teki Historyczne”, t. 11, s. 211–230.
  26. Foucault Michel, 1998, Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976, tłum. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  27. Goeschel Christian, 2010, Suicide in Nazi Concentration Camps, 1933–9, „Journal of Contemporary History”, t. 45(3), s. 628–648.
  28. Grabowska Janina, 1977, Dzieci i więźniowie małoletni w obozie koncentracyjnym Stutthof , „Zeszyty Muzeum Stutthof”, nr 2, s. 33–55.
  29. Harris Victoria, 2010, The Role of the Concentration Camps in the Nazi Repression of Prostitutes, 1933–9, „Journal of Contemporary History”, t. 45(3), s. 675–698.
  30. Heger Heinz, 2016, Mężczyźni z różowym trójkątem. Świadectwo homoseksualnego więźnia obozu koncentracyjnego z lat 1939–1945, tłum. Alicja Rosenau, Ośrodek Karta, Warszawa.
  31. Hilberg Raul, 2014, Zagłada Żydów europejskich, t. 1–3, tłum. Jerzy Giebułtowski, Wydawca: Piotr Stefaniuk, Warszawa.
  32. Hinton Alexander Laban, 1998, A Head for an Eye: Revenge in the Cambodian Genocide, „American Ethnologist”, t. 25(3), s. 352–377.
  33. Jelonek Adam W., 1999, Rewolucja Czerwonych Khmerów 1975–1978. Studium autarkicznego rozwoju, Scholar, Warszawa.
  34. Jelonek Adam W., 2008, Kambodża, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
  35. Kalbarczyk Sławomir, 2009, Gułag: Niewolnictwo XX wieku, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” nr 4(99), s. 11–23.
  36. Kamiński Andrzej Józef, 1990, Koszmar niewolnictwa. Obozy koncentracyjne od 1896 do dziś. Analiza, tłum. Halina Zarychta i autor, Wydawnictwo Przedświt, Warszawa.
  37. Khlevnyuk Oleg, 2001, The Economy of the Gulag, w: Paul R. Gregory (red.), Behind the Façade of Stalin’s Command Economy, Hoover Institution Press, Stanford, s. 111–129.
  38. Kiernan Ben, 2003, Twentieth-century Genocides. Underlying Ideological Themes from Armenia to East Timor, w: Robert Gellately, Ben Kiernan (red.), The Specter of Genocide. Mass Murder in Historical Perspective, Cambridge University Press, Cambridge, s. 29–51.
  39. Kiernan Ben, 2007, Blood and Soil. A World History of Genocide and Extermination from Sparta to Darfur, Yale University Press, New Haven, London.
  40. Klee Ernst, 2005, Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary , tłum. Elżbieta Kalinowska-Styczeń, Universitas, Kraków.
  41. Kłys Agnieszka, 2018, Psy w służbie zła. Oddział Hundestaffel w obozie Stutthof , w: Alicja Bartuś (red.), Jak rodzi się zło. Sprawcy, wykonawcy, pomocnicy, Biblioteka Galeria Książki w Oświęcimiu, Fundacja na Rzecz MDSM, Oświęcim, s. 113–121.
  42. Konecki Krzysztof, 1985, Jaźń w totalnej instytucji obozu koncentracyjnego, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 197–211.
  43. Korb Alexander, 2014, The Disposal of Corpses in an Ehnicized Civil War: Croatia, 1941–45, w: Jean-Marc Dreyfus, Élisabeth Anstett (red.), Human Remains and Mass Violence. Methodological Approaches, Manchester University Press, Manchester, s. 106–128.
  44. Leśniewski Michał, 2006, Wojna brytyjsko-burska (1899–1902), w: Piotr Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869–2006 , Książka i Wiedza, Warszawa, s. 96–108.
  45. Libionka Dariusz, 2017, Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki, Państwowe Muzeum na Majdanku, Lublin.
  46. López-Muñoz Francisco, Cuerda-Galindo Esther, 2016, Suicide in Inmates in Nazis and Soviet Concentration Camps: Historical Overview and Critique, „Frontiers in Psychiatry”, t. 7, Article 88, s. 1–6.
  47. Łuszczyna Marek, 2017, Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak, Kraków.
  48. Maher Thomas V., 2010, Threat, Resistance, and Collective Action: The Cases of Sobibór, Treblinka, and Auschwitz, „American Sociological Review”, t. 75(2), s. 252–272.
  49. Mann Michael, 2006, The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing, Cambridge University Press, Cambridge.
  50. Markusen Eric, 2004, Genocide in Bosnia, w: Samuel Totten (red.), Teaching about Genocide: Issues, Approaches, and Resources, Information Age Publishing, Greenwich, s. 193–202.
  51. Margolin Jean-Louis, 2009, Japonia 1937–1945. Wojna Armii Cesarza, tłum. Joanna P. Rurarz, Agnieszka Rurarz, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
  52. McCormack Gavan, 2003, Reflections on Modern Japanese History in the Context of the Concept of Genocide, w: Robert Gellately, Ben Kiernan (red.), The Specter of Genocide. Mass Murder in Historical Perspective, Cambridge University Press, Cambridge, s. 265–286.
  53. Modrzejewska-Leśniewska Joanna, 2006, Wojna w Algierii 1954–1962, w: Piotr Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869–2006 , Książka i Wiedza, Warszawa, s. 374–383.
  54. Mularska-Andziak Lidia, 2006, Wojna o Kubę i Filipiny (1898), w: Piotr Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869–2006 , Książka i Wiedza, Warszawa, s. 58–64.
  55. Musielak Michał, 2008, Sterylizacja ludzi ze względów eugenicznych w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i w Polsce (1899–1945). Wybrane problemy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  56. Nowak Edmund, 2002, Obozy na Śląsku Opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce (1945–1950). Historia i implikacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
  57. Olusoga David, Erichsen Casper, 2012, Zbrodnia kajzera, tłum. Piotr Tarczyński, Wydawnictwo Wielka Litera, Warszawa.
  58. Ostrowska Joanna, 2018, Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa.
  59. Pawełczak Marek, 2004, Kenia, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
  60. Pawełczyńska Anna, 1973, Wartości a przemoc. Zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  61. Rogut Dariusz, 2010, Zarys historii sowieckiego obozu specjalnego nr 4 (Stiepłagu) w latach 1948–1954, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 2, s. 273–293.
  62. Russell Timothy D., 2014, “I feel sorry for these people”: African American Soldiers in the Philippine-American War, 1899–1902, „The Journal of African American History”, t. 99(3), s. 197–222.
  63. Schafft Gretchen E., 2006, Od rasizmu do ludobójstwa. Antropologia w Trzeciej Rzeszy, tłum. Teresa Bałuk-Ulewiczowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  64. Semelin Jacques, 2003, Analysis of Mass Crime: Ethnic Cleansing in the Former Yugoslavia 1991–1999, w: Robert Gellately, Ben Kiernan (red.), The Specter of Genocide: Mass Murder in Historical Perspective, Cambridge University Press, Cambridge, s. 353–370.
  65. Skocpol Theda, 1994, Social Revolutions in the Modern World, Cambridge University Press, Cambridge.
  66. Snyder Timothy, 2011, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Świat Książki, Warszawa.
  67. Sofsky Wolfgang, 1999, Traktat o przemocy, tłum Marek Adamski, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
  68. Sofsky Wolfgang, 2016, Ustrój terroru. Obóz koncentracyjny, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa.
  69. Strzelecka Irena, 1995, Kary i tortury, w: Wacław Długoborski, Fraciszek Piper (red.), Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, t. 2: Więźniowie — życie i praca, Wydawnictwo Państwowego Muzeum, Oświęcim-Brzezinka, s. 277–292.
  70. Sutton Keith, 1977, Population Resettlement — Traumatic Upheavals and the Algerian Experience, „The Journal of Modern African Studies”, t. 15(2), s. 279–300.
  71. Śleszyński Wojciech, 2003, Utworzenie i funkcjonowanie obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej (1934–1939), „Dzieje Najnowsze”, nr 2, s. 35–53.
  72. Ther Philipp, 2012, Ciemna strona państw narodowych. Czystki etniczne w nowoczesnej Europie, tłum. Tomasz Gabiś, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  73. van Heyningen Elizabeth, 2010, A Tool for Modernisation? The Boer Concentration Camps of the South African War, 1900–1902, „South African Journal of Science”, t. 106(5/6), Art. #242.
  74. Vulliamy Ed, 2016, Wojna umarła, niech żyje wojna. Bośniackie rozrachunki, tłum. Janusz Ochab, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
  75. Vullierme Jean-Louis, 2016, Lustro Zachodu. Nazizm i cywilizacja zachodnia, tłum. Maria Żurowska, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa.
  76. Wachsmann Nikolaus, 2016, Historia nazistowskich obozów koncentracyjnych, tłum. Maciej Antosiewicz, Świat Książki, Warszawa.
  77. Walkiewicz Wiesław, 2000, Jugosławia. Byt wspólny i rozpad, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
  78. Welch Jr. Richard E., 1974, American Atrocities in the Philippines: The Indictment and the Response, „Pacific Historical Review”, t. 43(2), s. 233–253.
  79. Werth Nicolas, 2010, Mass Deportations, Ethnic Cleansing, and Genocidal Politics in the Later Russian Empire and the USSR, w: Donald Bloxham, A. Dirk Moses (red.), The Oxford Handbook of Genocide Studies, Oxford University Press, Oxford, s. 386–406.
  80. Wesołowska Danuta, 1996, Słowa z piekieł rodem. Lagerszpracha [totalitaryzm i język], Impuls, Kraków.
  81. Witek-Malicka Wanda, 2013, Dzieci z Auschwitz-Birkenau. Socjalizacja w obozie koncentracyjnym na przykładzie Dzieci Oświęcimia, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Nomos, Kraków.
  82. Wright Erik O., 2006, Klasy się liczą, w: Aleksandra Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek Ziółkowski (wyb. i oprac.), Współczesne teorie socjologiczne. Antologia tekstów, t. 2, Scholar, Warszawa, s. 813–832.
  83. Yap Felicia, 2012, Prisoners of War and Civilian Internees of the Japanese in British Asia: The Similarities and Contrasts of Experience, „Journal of Contemporary History”, t. 47(2), s. 317–346.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.