Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 69 Nr 4 (2025): Granice symboliczne w komunikacji społecznej

Artykuły i rozprawy

Etyka w badaniu sytuacji granicznych: na marginesie badań ukraińskiego doświadczenia pełnoskalowej wojny po 2022 roku

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.4.13
Przesłane: 23 kwietnia 2025
Opublikowane: 12 grudnia 2025

Abstrakt

Tekst przedstawia wątpliwości etyczne pojawiające się w praktyce badawczej sytuacji granicznych, które na potrzeby artykułu zdefiniowane zostały jako nagłe, zewnętrzne wobec badacza, oraz wiążące się z przemocą, cierpieniem lub stratą. Autorka wskazuje na szczególny obowiązek ochrony osób badanych, ale również na specyfikę współpracy z badaczami lokalnymi i wynikające stąd ryzyka tworzenia się hierarchii produkcji wiedzy. Następnie, omówione zostają mechanizmy działania etyki proceduralnej i wskazane rozwiązania wobec niej alternatywne. 

Bibliografia

  • Andrejuk, Katarzyna. 2023. „Funkcjonowanie komisji etyki badań naukowych w warunkach dywersyfikacji struktur i norm – perspektywa neoinstytucjonalna”. Studia Socjologiczne 251 (4): 123–44.
  • Birman, Dina. 2005. “Ethical Issues in Research With Immigrants and Refugees”. W Joseph E. Trimble, Celia B. Fisher (red.), The Handbook of Ethical Research with Ethnocultural Populations & Communities. Thousand Oaks, London, New Delhi: SAGE Publications.
  • Bloch, Natalia. 2015. „Badacz rozgrywany i wewnętrzne gry interesów w społecznościach narażonych na nadużycia. O problematyczności antropologicznego zaangażowania”. W: Marcin Kafar, Adam F. Kola (red.), Etyczno- moralne aspekty „praktyk humanistycznych”. Toruń–Łódź: Forum Humanistyczne, 53–67
  • Bloch, Natalia. 2020. „Engaged Anthropology and the Need for Empathy: Anthropological Interventions in the Face of the So-Called Refugee Crisis”. Kultura i Społeczeństwo 64 (2): 71–97.
  • Brocki, Marcin. 2019. Public, Engaged and Activist : The Dead-Ends of Contemporary Anthropology.
  • Burawoy, Michael. 2014. „Introduction: Sociology as a Combat Sport”. Current Sociology 62 (2): 140–55.
  • Buyskykh, Julia. 2023. „Beyond Epistemic Violence: Un-Silencing Diverse Ukrainian Voices”. Etnografia Polska 67 (1–2).
  • Carter, Jennifer. 2024. „The crisis that binds us: The ethics of collecting trauma in ‘catastrophic times’”. W The Ethics of Collecting Trauma. Routledge.
  • Dingwall, R. 2008. „The ethical case against ethical regulation in humanities and social science research”. 21st Century Society 3 (1): 1–12.
  • Donovan, Victoria Sophie. 2023. „Against Academic “Resourcification” : Collaboration as Delinking from Extractivist “Area Studies” Paradigms”, czerwiec.
  • Düvell, Franck, Anna Triandafyllidou, i Bastian Vollmer. 2010. „Ethical Issues in Irregular Migration Research in Europe”. Population, Space and Place 16 (3): 227–39.
  • Ellis, B. Heidi, Maryam Kia-Keating, Siraad Aden Yusuf, Alisa Lincoln, i Abdirahman Nur. 2007. „Ethical Research in Refugee Communities and the Use of Community Participatory Methods”. Transcultural Psychiatry 44 (3): 459–81.
  • Frisch, Michael H. 1990. A Shared Authority: Essays on the Craft and Meaning of Oral and Public History. SUNY Series in Oral and Public History. Albany: State University of New York Press.
  • Golczyńska-Grondas, Agnieszka, i Marek Grondas. 2013. „Biographical Research and Treatment. Some Remarks on Therapeutic Aspects of Sociological Biographical Interviews”.
  • Guillemin, Marilys, i Lynn Gillam. 2004. „Ethics, Reflexivity, and “Ethically Important Moments” in Research”. Qualitative Inquiry 10 (2): 261–80.
  • Hammersley, Martyn. 2009. „Against the Ethicists: On the Evils of Ethical Regulation”. International Journal of Social Research Methodology 12 (3): 211–25.
  • Howlett, Marnie, i Valeria Lazarenko. 2023. „How and When Should We (Not) Speak?: Ethical Knowledge Production about the Russia–Ukraine War”. Journal of International Relations and Development 26 (4): 722–32.
  • Jaworska, Dorota, Khedi Alieva, i Marcin Boryczko. 2019. „Badania wśród uchodźców i przymusowych migrantów – rozważania metodologiczne i etyczne”. Przegląd Socjologii Jakościowej 15 (2): 202–27.
  • Korablyova, Valeria. 2022. „WAR AS THE ULTIMATE DISRUPTION: SHATTERED EPISTEMOLOGIES AND STUTTERING SPEECH”. Topos, nr 2 (grudzień), 7–11.
  • Kotišová, Johana. 2024. „The Epistemic Injustice in Conflict Reporting: Reporters and ‘Fixers’ Covering Ukraine, Israel, and Palestine”. Journalism 25 (6): 1290–1309.
  • Kubica, Grażyna. 2020. „Introduction: Engaged Anthropology Vis-à-Vis Michael Burawoy’s Public Sociology — A View from Poland”. Kultura i Społeczeństwo 64 (2): 3–14.
  • Kwiecińska, Elżbieta, i Małgorzata Łukianow. b.d. „Multiple Positionalities of a ResearcherThe Case of Polish Researchers Interviewing Ukrainian War Refugees in Poland”. Communist and Post-Communist Studies, 1–19.
  • Liu, Xu, i David Burnett. 2022. „Insider-Outsider: Methodological Reflections on Collaborative Intercultural Research”. Humanities and Social Sciences Communications 9 (1): 1–8.
  • Łukianow, Małgorzata, i Anna Wylegała. 2023. „Czy, kiedy i jak? Badanie i dokumentowanie losów uchodźczyń wojennych z Ukrainy w Polsce”. Kultura i Społeczeństwo 67 (3): 9–40.
  • Oksamytna, Kseniya. 2023. „Global Dialogues during the Russian Invasion of Ukraine”. Journal of International Relations and Development 26 (4): 675–84.
  • Otrishchenko, Natalia (red.). 2024. Rozmovy z tymy Khto pytaye pro viynu. Lviv: INDEX.
  • Otrishchenko, Natalia, Artem Kharchenko, i Valentyna Shevchenko. b.d. „Ukrainian Researchers in a War Documentation Project Intertwined Experiences and Methodologies”. Communist and Post-Communist Studies, 1–21.
  • Quirke, Eleanor, Vitalii Klymchuk, Orest Suvalo, Ioannis Bakolis, i Graham Thornicroft. 2021. „Mental Health Stigma in Ukraine: Cross-Sectional Survey”. Global Mental Health
  • Rahman, Farhana Afrin. 2024. After the Exodus: Gender and Belonging in Bangladesh’s Rohingya Refugee Camps. South Asia in the Social Sciences. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press.
  • Rancew-Sikora, Dorota, i Borys Cymbrowski. 2016. „Dylematy etyczne i ryzyko w badaniach terenowych”. Przegląd Socjologii Jakościowej 12 (3): 6–21.
  • Sałkowska, Marta. 2017. „Wybrane etyczne aspekty realizacji badań wśród osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich”. Zoon Politikon, nr 8, 207–30.
  • Sereda, Viktoriya, i Oksana Mikheieva. 2025. „How (Not) to Study a War-Affected Society: Challenges of Knowledge Production in Ukraine and Elsewhere”. Nationalities Papers, luty, 1–20.
  • Sloan, Stephen. 2008. „Oral History and Hurricane Katrina: Reflections on Shouts and Silences”. The Oral History Review 35 (2): 176–86.
  • Surmiak, Adrianna. 2019. „Komisje etyczne dla badań społecznych w Polsce. Perspektywa socjologów i antropologów społeczno-kulturowych”. Studia Socjologiczne, nr 4(235), 157–82.
  • Trzeszczyńska, Patrycja. 2023. „Challenges of Ethnographic Research with War Migrants from Ukraine”. Etnografia Polska 67 (1–2).
  • Tsymbalyuk, Darya. 2023. „What My Body Taught Me about Being a Scholar of Ukraine and from Ukraine in Times of Russia’s War of Aggression”. Journal of International Relations and Development 26 (4): 698–709.
  • Turton, David. 1996. „Migrants & Refugees: A Mursi Case Study”.
  • Unger, Hella von. 2021. „Ethical Reflexivity as Research Practice”. Historical Social Research 46 (2): 186–204.
  • Unger, Hella von, Hansjörg Dilger, i Michael Schönhuth. 2016. „Ethikbegutachtung in der sozial- und kulturwissenschaftlichen Forschung? Ein Debattenbeitrag aus soziologischer und ethnologischer Sicht”. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research 17 (3).
  • Wood, Elisabeth Jean. 2006. „The Ethical Challenges of Field Research in Conflict Zones”. Qualitative Sociology 29 (3): 373–86.
  • Wylegała, Anna. 2022. „Methodology, Ethics and Safety in Projects Documenting the War and Refugee Experience after Russia’s Invasion of Ukraine on 24/02/2022 (Translation)”. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 12 (grudzień):332–39.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.