Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 69 Nr 4 (2025): Granice symboliczne w komunikacji społecznej

Artykuły i rozprawy

Etyka w badaniu sytuacji granicznych: na marginesie badań ukraińskiego doświadczenia pełnoskalowej wojny po 2022 roku

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.4.13
Przesłane: 23 kwietnia 2025
Opublikowane: 12 grudnia 2025

Abstrakt

Tekst przedstawia wątpliwości etyczne pojawiające się w praktyce badawczej sytuacji granicznych, które na potrzeby artykułu zdefiniowane zostały jako nagłe, zewnętrzne wobec badacza, oraz wiążące się z przemocą, cierpieniem lub stratą. Autorka wskazuje na szczególny obowiązek ochrony osób badanych, ale również na specyfikę współpracy z badaczami lokalnymi i wynikające stąd ryzyka tworzenia się hierarchii produkcji wiedzy. Następnie, omówione zostają mechanizmy działania etyki proceduralnej i wskazane rozwiązania wobec niej alternatywne. 

Bibliografia

  • Andrejuk Katarzyna, 2023, Funkcjonowanie komisji etyki badań naukowych w warunkach dywersyfikacji struktur i norm — perspektywa neoinstytucjonalna, „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 123–144.
  • Birman Dina, 2005, Ethical Issues in Research with Immigrants and Refugees, w: Joseph E. Trimble, Celia B. Fisher (red.), The Handbook of Ethical Research with Ethnocultural Populations & Communities, Sage Publications, Thousand Oaks–London–New Delhi.
  • Bloch Natalia, 2015, Badacz rozgrywany i wewnętrzne gry interesów w społecznościach narażonych na nadużycia. O problematyczności antropologicznego zaangażowania, w: Marcin Kafar, Adam F. Kola (red.), Etyczno-moralne aspekty „praktyk humanistycznych”, Forum Humanistyczne, Toruń–Łódź, s. 53–67.
  • Brocki Marcin, 2019, Public, Engaged and Activist: The Dead-Ends of Contemporary Anthropology, w: Michał Buchowski (red.), Twilight Zone Anthropology. Voices from Poland, Sean Kingston Publishing, London, s. 119–136.
  • Burawoy Michael, 2014, Introduction: Sociology as a Combat Sport, „Current Sociology”, t. 62(2), s. 140–155.
  • Buyskykh Julia, 2023, Beyond Epistemic Violence: Un-Silencing Diverse Ukrainian Voices, „Etnografia Polska”, t. 67, nr 1–2, s. 7–20.
  • Carter Jennifer, 2024, The Crisis that Binds Us: The Ethics of Collecting Trauma in ‘Catastrophic Times’, w: Alexandra Bounia, Andrea Witcomb (red.), The Ethics of Collecting Trauma, Routledge, London–New York, s. 23–39.
  • Das Veena, 2013, Violence, Crisis, and the Everyday, „International Journal of Middle East Studies”, t. 45(4), s. 798–800.
  • Dingwall Robert, 2008, The Ethical Case against Ethical Regulation in Humanities and Social Science Research, „Twenty-First Century Society”, t. 3(1), s. 1–12.
  • Donovan Victoria Sophie, 2023, Against Academic “Resourcification”: Collaboration as Delinking from Extractivist “Area Studies” Paradigms, „Canadian Slavonic Papers”, t. 65(2), s. 163––173.
  • Düvell Franck, Triandafyllidou Anna, Vollmer Bastian, 2010, Ethical Issues in Irregular Migration Research in Europe, „Population, Space and Place”, t. 16(3), s. 227–239.
  • Ellis Heidi B., Kia-Keating Maryam, Aden Yusuf Siraad, Lincoln Alisa, Nur Abdirahman, 2007, Ethical Research in Refugee Communities and the Use of Community Participatory Methods, „Transcultural Psychiatry”, t. 44(3), s. 459–481.
  • Fiałkowska Kamila, Krępa Michał, 2022, ‘Researchers at the Border’, or on Social Responsibility of Researchers in Documenting the Border Crisis, CMR Spotlight 2(36).
  • Frisch Michael H., 1990, A Shared Authority: Essays on the Craft and Meaning of Oral and Public History, State University of New York Press, Albany.
  • Gałęziowski Jakub, Haberkern Lisa, Käuper Eva, 2021, Oral History and Requirements: Translating Theory into Practice, w: Sabine Lee, Heide Glaesmer, Barbara Stelzl-Marx (red.), Children Born of War — Past, Present and Future, Routledge, London, s. 35–58.
  • Golczyńska-Grondas Agnieszka, Grondas Marek, 2013, Biographical Research and Treatment. Some Remarks on Therapeutic Aspects of Sociological Biographical Interviews, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 4, s. 28–49.
  • Guillemin Marilys, Gillam Lynn, 2004, Ethics, Reflexivity, and “Ethically Important Moments”in Research, „Qualitative Inquiry”, t. 10(2), s. 261–280.
  • Hammersley Martyn, 2009, Against the Ethicists: On the Evils of Ethical Regulation, „International Journal of Social Research Methodology”, t. 12(3), s. 211–225.
  • Howlett Marnie, Lazarenko Valeria, 2023, How and When Should We (Not) Speak? Ethical Knowledge Production about the Russia–Ukraine War, „Journal of International Relations and Development”, t. 26(4), s. 722–732.
  • Jaworska Dorota, Alieva Khedi, Boryczko Marcin, 2019, Badania wśród uchodźców i przymusowych migrantów — rozważania metodologiczne i etyczne, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 2, s. 202–227.
  • Korablyova Valeria, 2022, War as the Ultimate Disruption: Shattered Epistemologies and Stuttering Speech, „Topos”, nr 2, s. 7–11.
  • Kotišová Johana, 2024, The Epistemic Injustice in Conflict Reporting: Reporters and ‘Fixers’ Covering Ukraine, Israel, and Palestine, „Journalism”, t. 25(6), s. 1290–1309.
  • Król Patrycja, 2025, Założenia a praktyka badawcza, relacja z badanymi i terenem. Emocje w badaniach, w: Karol Piotrowski, Karolina Rożniatowska (red.), Etyczny wymiar jakościowych badań społecznych. Doświadczenia, dylematy, refleksje, Universitas, Kraków.
  • Kubica Grażyna, 2020, Introduction: Engaged Anthropology vis-à-vis Michael Burawoy’s Public Sociology — A View from Poland, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3–14.
  • Kwiecińska Elżbieta, Łukianow Małgorzata, 2025, Multiple Positionalities of a Researcher: The Case of Polish Researchers Interviewing Ukrainian War Refugees in Poland, „Communist and Post-Communist Studies”, t. 58(3), s. 30–48.
  • Liu Xu, Burnett David, 2022, Insider-Outsider: Methodological Reflections on Collaborative Intercultural Research, „Humanities and Social Sciences Communications”, t. 9: 314.
  • Łukianow Małgorzata, Wylegała Anna, 2023, Czy, kiedy i jak? Badanie i dokumentowanie losów uchodźczyń wojennych z Ukrainy w Polsce, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 9–40.
  • Oksamytna Kseniya, 2023, Global Dialogues during the Russian Invasion of Ukraine, “Journal of International Relations and Development”, t. 26(4), s. 675–684.
  • Otrishchenko Natalia (red.), 2024, Rozmovy z tymy khto pytaye pro viynu, INDEX, Lviv.
  • Otrishchenko Natalia, Kharchenko Artem, Shevchenko Valentyna, 2025, Ukrainian Researchers in a War Documentation Project: Intertwined Experiences and Methodologies, „Communist and Post-Communist Studies”, t. 58 (3), s. 9–29.
  • Quirke Eleanor, Klymchuk Vitalii, Suvalo Orest, Bakolis Ioannis, Thornicroft Graham, 2021, Mental Health Stigma in Ukraine: Cross-Sectional Survey, „Global Mental Health”, t. 8: e11. Rahman Farhana Afrin, 2024, After the Exodus: Gender and Belonging in Bangladesh’s Rohingya Refugee Camps, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
  • Rancew-Sikora Dorota, Cymbrowski Borys, 2016, Dylematy etyczne i ryzyko w badaniach terenowych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 3, s. 6–21.
  • Sałkowska Marta, 2017, Wybrane etyczne aspekty realizacji badań wśród osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich, „Zoon Politikon”, nr 8, s. 207–230.
  • Sereda Viktoriya, Mikheieva Oksana, 2025, How (Not) to Study a War-Affected Society: Challenges of Knowledge Production in Ukraine and Elsewhere, „Nationalities Papers”, luty, s. 1–20.
  • Sloan Stephen, 2008, Oral History and Hurricane Katrina: Reflections on Shouts and Silences, „The Oral History Review”, t. 35(2), s. 176–186.
  • Surmiak Adrianna, 2019, Komisje etyczne dla badań społecznych w Polsce. Perspektywa socjologów i antropologów społeczno-kulturowych, „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 157–182.
  • Trzeszczyńska Patrycja, 2023, Challenges of Ethnographic Research with War Migrants from Ukraine, „Etnografia Polska”, t. 67, nr 1–2.
  • Tsymbalyuk Darya, 2023, What My Body Taught Me about Being a Scholar of Ukraine and from Ukraine in Times of Russia’s War of Aggression, „Journal of International Relations and Development”, t. 26 (4), s. 698–709.
  • Turton David, 1996, Migrants & Refugees: A Mursi Case Study, w: Tim Allen (red.), In Search of Cool Ground: War, Flight & Homecoming in Northeast Africa, Africa World Press, s. 96–110.
  • Unger Hella von, 2021, Ethical Reflexivity as Research Practice, „Historical Social Research”, t. 46(2), s. 186–204.
  • Unger Hella von, Dilger Hansjörg, Schönhuth Michael, 2016, Ethikbegutachtung in der sozial-und kulturwissenschaftlichen Forschung? Ein Debattenbeitrag aus soziologischer und ethnologischer Sicht, „Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research”, t. 17(3): 20.
  • Wood Elisabeth Jean, 2006, The Ethical Challenges of Field Research in Conflict Zones, „Qualitative Sociology”, t. 29(3), s. 373–386.
  • Wylegała Anna, 2022, Methodology, Ethics and Safety in Projects Documenting the War and Refugee Experience after Russia’s Invasion of Ukraine on 24/02/2022, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. 12, s. 332–339.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.