Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
SP baner

Vol. 46 No. 4 (2018)

International relations

The Treaty Between the Republic of Poland and the Federal Republic of Germany on Good Neighbourliness and Friendly Cooperation of 17 June 1991: Genesis, Goals and Implementation. Successes, Failures and Prospects in the Context of the Migration Crisis

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2018.46.4.03
Submitted: April 15, 2025
Published: December 20, 2018

Abstract

The aim of the article is to show the genesis of the Polish-German Treaty on Good Neighbourliness and Friendly Cooperation of 17 June 1991 and its importance for the development of cooperation between Poland and Germany in the context of the ongoing refugee crisis. The author puts forward a few debatable theses and tries to answer questions about Polish-German relations between 1989 and 2018, their conditions and perspectives. For example, he states that in the last two years, Polish-German relations, particularly political ones, have deteriorated considerably. On the other hand, economic cooperation is developing systematically. The international situation in Europe has also become more complicated. One of the reasons for this is the refugee crisis, also referred to as the migration crisis. It was triggered by a mass influx of refugees and immigrants from the Middle East and North Africa. It has strongly divided the European Union and affects Polish-German relations.

References

  • Barcz J., Podstawy prawne stosunków Polski z zjednoczonymi Niemcami, w: Polska-Niemcy 1945–2007.
  • Bielecki T., Wieliński B.T., Czy Paryż zakręci Warszawie kurek z pieniędzmi z Unii Europejskiej?, „Gazeta Wyborcza”, 31 sierpnia 2018, s. 10.
  • Brocka-Palacz B., Zmiany w polityce gospodarczej Niemiec w okresie rządów koalicji SPD/Zieloni, w: Gospodarka Niemiec a kraje Europy Środkowej i Wschodniej, red. I. Bil, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2006, s. 16–19.
  • Brössler D., Podsumowanie stanu obecnego. Badania oceniające stan stosunków niemiecko-polskich, w: Sąsiedztwo w centrum Europy: stosunki polsko-niemieckie na początku nowego stulecia: antologia tekstów Magazynu Polsko-Niemieckiego „Dialog” z lat 1999–2003, red. B. Kerski, Instytut Niemiec i Europy Północnej, Wyższa Szkoła Administracji Publicznej, Federalny Związek Towarzystw Niemiecko-Polskich, Szczecin–Berlin 2003, s. 47.
  • Buras P., Między europeizacją a Gazpromem: Niemcy, Rosja i bezpieczeństwo energetyczne, „Raporty i Analizy” 2008, nr 7.
  • Chyliński M., Między polityką europejską i atlantycką. Niemiecka SPD wobec dylematów bezpieczeństwa 1989–2011, „Athenaeum” 2012, t. 35, s. 204–205.
  • Cichocki A.M., Niemiecka polityka wobec polski na nowych drogach?, „Dialog” 2006, nr 76, s. 23–25.
  • Ciesielska-Klikowska J., Polski zwrot na Zachód. Współpraca polsko-niemiecka na rzecz integracji Rzeczpospolitej Polskiej z Unią Europejską (1990–2004), w: Polityka zagraniczna Polski. 25 lat doświadczeń, red. M. Pietrasik, M. Stelmach, K. Żakowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 45–64.
  • Cudzoziemcy w Polsce. Podręcznik dla funkcjonariuszy w Polsce, red. M. Łysienia, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015, s. 21–29.
  • Cziomer E., Polityka zagraniczna Niemiec w dobie nowych wyzwań globalizacji, bezpieczeństwa międzynarodowego oraz integracji europejskiej po 2005 roku, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2010, s. 252–260.
  • Dahl M., Dziudzik A., Państwa Unii Europejskiej wobec kryzysu imigracyjnego z 2015 roku, „Unia Europejska.pl” 2017, nr 3(244), s. 17.
  • Dahl M., Europejski kryzys imigracyjny i jego konsekwencje dla Republiki Federalnej Niemiec – aspekty polityczne, społeczne i gospodarcze, „Studia Polityczne” 2016, nr 4(44), s. 241–262.
  • Erler G., Mission Weltfrieden. Deutschlands neue Rolle in der Weltpolitik, Herder, Freiburg im Breisgau 2009.
  • Fiszer J.M., Geneza i rozwój NRD w latach 1949–1961, IKS PAN, Warszawa 1990.
  • Fiszer J.M., Proces jednoczenia Niemiec po „Jesieni ludów 1989” i jego specyficzne cechy, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1992.
  • Fiszer J.M., Republika Federalna Niemiec, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1994.
  • Fiszer J., Rozwój stosunków polsko-niemieckich po roku 1989 i ich znaczenie dla integracji Europy, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1996, t. V, s. 15–172.
  • Fiszer J.M., Stosunki polsko-niemieckie w latach 1970–1989 – uwarunkowania i bilans, w: red. J. Holzer, J. Fiszer, Stosunki polsko-niemieckie w latach 1970-1995. Próba bilansu u perspektywy rozwoju, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1998, op. cit., s. 25.
  • Fiszer J.M., Nowy, pojałtański ład globalny: bipolarny czy multipolarny? Próba prognozy, „Biuletyn Analiz i Opinii” 2016, nr 1(22), s. 1–6.
  • Fiszer J.M., Pragmatyczna polityka Niemiec wobec Rosji i jej skutki dla bezpieczeństwa Europy w XXI w., „Studia Politica Germanica” 2016, nr 2(5), s. 11–34.
  • Fiszer J.M., Bilans dotychczasowego członkostwa Polski w Unii Europejskiej i jej perspektywy w XXI wieku, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2018, nr 2(61), s. 255–273.
  • Gadomski W., Same złe scenariusze, „Gazeta Wyborcza”, 13 sierpnia 2018, s. 10.
  • German Foreign and Security Policy, ed. L.N. Bowers, Nova Science, New York 2009.
  • Gomułka S., Budżet pełen innowacji, „Rzeczpospolita”, 4 lipca 2018, s. A27.
  • Górny A. (i zespół), Uchodźcy w Polsce, Sytuacja prawna, skala napływu i integracja w społeczeństwie polskim oraz rekomendacje, Komitet Badan nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2017.
  • Guział A., Miejsce Rosji w polityce zagranicznej RFN a szanse na wspólną politykę wschodnią UE, „Przegląd Zachodni” 2006, nr 2, s. 31–47.
  • Holzer J., Próba bilansu i oceny stosunków polsko-niemieckich w latach 1989–1995, w: J. Holzer, J.M. Fiszer (red.), Stosunki polsko-niemieckie w latach 1970-1995. Próba bilansu u perspektywy rozwoju, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1998, op. cit., s. 47.
  • Jakimowicz R., Zarys stosunków polsko-rosyjskich w latach 1992–1999, Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2000.
  • Juncker J.C., Orędzie o stanie Unii 2018, Komisja Europejska, Bruksela 2018, s. 8.
  • Kasperska-Sporek T., Euroregiony – formą współpracy Polski i Niemiec, w: Niemcy w Unii Europejskiej. Implikacje dla Polski, red. M.A. Weresa, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2004, s. 253–255.
  • Kiwerska J., Niemcy we wspólnocie transatlantyckiej, w: Polityka zagraniczna zjednoczonych Niemiec, red. J. Kiwerska, B. Koszel, M. Tomczak, S. Żerko, Instytut Zachodni, Poznań 2011, s. 9, 230-255.
  • Kiwerska J., Tomczak M., Problem kontynuacji i zmian w polityce zagranicznej zjednoczonych Niemiec, w: Polityka zagraniczna zjednoczonych Niemiec, red. J. Kiwerska, B. Koszel, M. Tomczak, S. Żerko, Instytut Zachodni, Poznań 2011, s. 24–25.
  • Koćwin L., Dekada przełomu. Stosunki polsko-niemieckie od czerwca 1989 do czerwca 1991. Dokumenty – Materiały – Komentarze, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992, s. 122–125.
  • Kosman M.M., Polityka RFN wobec ZSRR Rosji w latach 1989–2009, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013, s. 398–402.
  • Koszel B., Polska i Niemcy w Unii Europejskiej. Pola konfliktów i płaszczyzny współpracy, Instytut Zachodni, Poznań 2008.
  • Koszel B., „Nowe otwarcie”? Stosunki polsko-niemieckie w okresie rządów koalicji PO–PSL, „Przegląd Zachodni” 2009, nr 4, s. 193–206.
  • Kozhemiakin A.V., Kanet R.E., Russia and Its Western Neighbours in the „Near Abroad”, w: The Foreign Policy of the Russian Federation, Palgrave Macmillan, London 1997, s. 35–26.
  • Kublik A., Nie ma zgody z Niemcami w sprawie Nord Stream 2, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 lutego 2018, s. 3.
  • Lipowicz I., Stosunki Polski z Niemcami, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2005”, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Warszawa 2005.
  • Lorkowski A., Ostrzyniewska K., Proces negocjacji akcesyjnych Polski z Unią Europejską – kwestie wrażliwe z punktu widzenia Niemiec, w: Polska – Niemcy a rozszerzenie Unii Europejskiej, red. W. Małachowski, t. I, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2004, s. 13-14, 282–285.
  • Łada A. (i inni), Barometr Polska – Niemcy 2016. Polacy i Niemcy o sobie nawzajem 25 lat po podpisaniu traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, Instytut Spraw Publicznych, Bertelsmann Stiftung, Warszawa 2016, s. 55–50.
  • Łada A., Barometr Polska – Niemcy 2017. Polskie społeczeństwo o niemieckiej polityce i wzajemnych relacjach, Fundacja Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa 2017, s. 5–6.
  • Malinowski K., Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski 1982–1991, Instytut Zachodni, Poznań 1997.
  • Malinowski K., Konsekwencje kryzysu irackiego. Niemcy wobec nowego kształtu stosunków transatlantyckich, „Zeszyty Instytutu Zachodniego” 2004, nr 34, s. 10–14.
  • Michałowski S., Nowa jakość w stosunkach z Niemcami, w: Polityka zagraniczna RP 1989–2002, red. R. Kuźniar, K. Szczepanik, Wydawnictwo Askon, Warszawa 2002, s. 145–147.
  • Michałowski S., Stosunki Polski z Niemcami, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej”, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2004, s. 132–135.
  • Miszczak K., Niemcy i Polska wobec europejskiej polityki bezpieczeństwa, „Sprawy Międzynarodowe” 2005, nr 1, s. 79–109.
  • Miszczak K., Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony koalicji rządowej SPD-Sojusz 90/Zieloni w okresie 1998–2005, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012, s. 117–291.
  • Na drodze do współpracy i przyjaźni. Warszawa – Bonn 1945–1995, red. M. Tomala, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1996, s. 167.
  • Niemcy–Polska–Rosja. Bezpieczeństwo europejskie i współpraca społeczeństw, red. M. Dobraczyński, Warszawa 1996.
  • Nikel R., Nasza oferta dla Polski, „Rzeczpospolita”, 12 lutego 2018, s. A12.
  • Od konfrontacji do współpracy i partnerstwa w Europie. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2007, s. 151–152.
  • Od nienawiści do przyjaźni. O problemach polsko-niemieckiego sąsiedztwa, red. F. Pflüger, W. Lipscher, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1994.
  • Płusa T., Zagrożenia bezpieczeństwa zdrowotnego a problem uchodźców, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2018, nr 4, s. 221.
  • Polska – Niemcy – nadzieja i zaufanie, red. S. Sulowski, Fundacja Politeja, Warszawa 2002.
  • Polskie elity polityczne wobec stosunków z Niemcami w ramach Unii Europejskiej, red. K. Malinowski, Instytut Zachodni, Poznań 2017.
  • Przybyła K., Rosyjska polityka wobec Zachodu – wybrane zagadnienia, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2013, nr 26, s. 67–89.
  • Rola Niemiec w procesie integracji Polski z Europą, red. J. Holzer, J. Fiszer, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2001.
  • Sakson A., Współczesna niemiecka geopolityka – ciągłość i zmiana, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2016, nr 4(55), s. 356–365.
  • Schulz J., Hier irrt der Zahlmeister, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, 6 October 2017, s. 11.
  • Stempin A., Angela Merkel. Cesarzowa Europy, Agora SA, Warszawa 2014.
  • Stolarczyk M., Niektóre problemy w stosunkach polsko-niemieckich w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, w: Stosunki polsko-niemieckie w okresie przemian ustrojowych w Polsce. Wybrane problemy, red. P. Dobrowolski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1997, s. 14–16.
  • Stolarczyk M., Zbieżność i różnice interesów w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1989–2009, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010, s. 13–15, 500-501, 522.
  • Szkop E., Gospodarka w relacjach Unia Europejska – Federacja Rosyjska, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 30–33.
  • Szubert O., Podzielona zjednoczona Europa, „Stosunki Międzynarodowe” 2003, nr 2, s. 156–158.
  • Tomala M., Realizacja traktatu między Rzecząpospolitą Polską a RFN o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 r., „Zeszyty Niemcoznawcze” 1996, nr 1, s. 77–104.
  • Tomala M., Wspólnota interesów polsko-niemieckich czy tylko własne interesy Polski i Niemiec? „Rocznik Polsko Niemiecki”, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, s. 123–124.
  • Tomczak M., Nowa koalicja rządowa w RFN, „Przegląd Zachodni” 2006, nr 2(319), s. 15–30.
  • Varwick J., Kultura strategiczna i zmiany w polityce bezpieczeństwa Niemiec (wojna o Kosowo, zwalczanie terroryzmu, kryzys iracki), w: Kultura bezpieczeństwa narodowego w Polsce i Niemczech, red. K. Malinowski, Instytut Zachodni, Poznań 2003, s. 257.
  • Wellmann K.G. (poseł CDU), Płacimy, pomagamy. I co? „Gazeta Wyborcza”, 13 lutego 2017, s. 2.
  • Wieliński B.T., Mutti jest tylko jedna, „Wysokie Obcasy” [dodatek „Gazety Wyborczej”], 21 września 2013 r., s. 11–17.
  • Wieliński B.T., Dużo uśmiechów, mało konkretów, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 lutego 2018, s. 3.
  • Wolff-Powęska A., Wokół najnowszego sporu o przeszłość polsko-niemiecką, „Przegląd Zachodni” 2004, nr 1, s. 5–12.
  • Ziemer K., Polska i Niemcy – jaka przeszłość, jaka przyszłość?, „Sprawy Międzynarodowe” 2005, nr 1(LVIII), s. 48–65.

Downloads

Download data is not yet available.

Most read articles by the same author(s)

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 8 9 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.